NGÔ NGUYÊN NGHIỄM
NGHIỆM THỂ KINH VÔ THƯỜNG
BỘ TRƯỜNG THI CỦA VÕ THẠNH VĂN
NGHIỆM THỂ KINH VÔ THƯỜNG
BỘ TRƯỜNG THI CỦA VÕ THẠNH VĂN
A.NGHIỆM THỀ HÌNH TƯỚNG
(Cát Bụi I)
Chao mình trong ngưỡng cửa phù sinh, hằng hà cát bụi li ti bay khắp cùng thế giới sinh tồn nghiệt ngã.Chính vậy, bước vào lộ trình tìm tánh giác, bằng những thiện căn như di hành dưới những đóm sáng le lói, băng ngang tư thức mà tìm chánh lộ. Nhưng tánh giác không hình không tướng, mà nghiêng ngửa giữa những vọng trần mê hoặc, che khuất những lộ trình chân phương đang trải dài trước mặt. Cõi phù đồ loang loáng những mê vọng ngã chấp, khiến tâm hướng xoay vòng trong tư thức nhân gian.Vẹt những đám mây ảo giác , phủi nhẹ cát bụi trên chiếc gương soi cổ độ, may ra chân tâm được chuyên chở thuần hành trong cuộc hành trình phục hồi tánh giác huyền diệu .
Bước đầu, phục sinh ảo giác trong cơn mê lầm, vốn ta hạt bụi ưu phiền mà bàng hoàng cát bụi trong mơ, hành giả bước đi trên ngưỡng cửa chấp pháp, loáng thoáng dợm bước chân trần trên hướng duyên giác. Cơn mê lộ vẫn lấp ló trong bước đầu nhập thể đối thoại với những cơn sóng dập dềnh những dấu tiền căn, mộng đời thường vẫn treo chơi vơi trên liễu xanh, cát trắng, mà người trên bước đi - về cũng đầy tràn lối mộng của tòa hồng lâu. Pháp diệt pháp sinh, từ trong cốt lõi của tánh giác, nhưng khởi đầu bước vào chánh lộ, khác gì những phong nhụy trầm tư vẫn như hư không vây phủ suốt kiếp giang hà.Bãng lãng dấu xe ngựa cũ mây bay lỡ làng, mong chờ diệu vợi tụ hình mai về chất đá cho mây/chép thơ đợi gió trăng gầy qua song/ ai nghiêng gối mộng se lòng/ chuyện xưa ngày cũ bòng bong rối bời. Hình ảnh ước mơ thoát tục, chân trần dậm bước vào lộ trình duyên giác, nhưng tiếng thơ tiếng chuông huyển hóa tiếng kinh vọng âm…chỉ là ảnh tượng chưa kịp bản lảnh hóa thân của bước khởi đầu duyên ngộ. Chặng đời bước qua hình tướng, như kẻ ần cư khoát vội lớp áo nhật bình bước vội vào đường chánh pháp, tâm chưa thông thả , ý niệm tập niệm khu trú chan hòa trong giấc tục lụy công danh bèo bọt nổi chìm/giác thân huyển họp đường tim dập dồn/nầy người tu hạnh sa môn/ như ong lấy mật hoa hờn chiều mưa/ta tên khất sĩ nửa mùa/ yêu em toan tính chuốc bùa luyện đơn/chân về guốc gõ cuối thôn /chuông không êm nỗi lời đồn trăng hoa. Rõ ràng, trên bước vác giác thể hầu định vị trong ngõ thiền hành, hành giả như đang dấn bước vào giai đoạn I của thập mục ngưu đồ. Người cư sĩ ước vọng hoành thân bước đầu trong hạnh sa môn, đang khoác vội áo tơi đi tìm trâu trong một sân khấu, thấm đậm màu sắc tục lụy, trâu vẫn tìm chưa thấy…Mà trước mặt sát na sinh diệt từng giây/mắt người(vàng lạnh liêu trai) rã bời/bao nhiêu nắng quái hong trời/áng mây tiền kiếp lặng trôi dật dờ. Ngã tục lụy vẫn thấp thoáng trên đầu con đường mới khởi hành, nên sáu căn sáu trần như những hình ảnh mặt nạ hư huyển bay nhảy tận cùng ngõ sống, người bước vội vào tu chứng dù nhiều cương quyết đoạn tâm, nhưng điểm hóa thân còn chờ nhiều hạnh ngộ. Vì vậy, như ảnh tượng lão trang sơn tuyết nguyệt phong vân nửa đời bẻ kiếm lau tay/ hẹn người bên cõi hoàng mai giang đầu/chờ trăng xõa bóng chân cầu/ lược ngà gỡ mái tóc nhàu quyện hoa. Gỡ mái tóc nhàu từ bến giang đầu, là tạo dịp hóa thân xua hết cát bụi lầm than trong cuộc sống phù du, bước nhẹ chân không trở về bản thể sáng láng nguồn cội. Muốn là muốn vậy, nhưng thành tụ chân như của bước đường sáng thế, còn a tăng tỳ kiếp mới mở hoác được bằng thiện căn tu chứng….
Ra đi ngựa ốm đường trường/nước xuôi thuở ấy còn vương lệ dài/thuyền về gió ngược hồng phai/rụng rơi rã cánh lan đài cõi hoang/dáng ai mờ tỏ sương ngàn, yêu ma-quỷ mị-chú thần-bùa mê/lục trang thư cổ câu thề/lối ra bào ảnh-dặm về hư không. Tâm thức bước đầu tao ngộ chánh pháp, tâm vẫn lao xao muốn tìm trong vạn thể hướng ngộ nhập trung đạo, lối ra bào ảnh - lối về hư không phải chăng lối khoa tay bắt ấn mười phương vẫn chưa thoát khỏi tiền căn vô định của cuộc giải thoát?
Những hướng vọng tìm kiếm trong lẽ thường hằng, bước đầu nhập thể vào thiên địa hữu căn , ảo vọng hạnh phúc và khổ đau vẫn như yếu chỉ phân hóa cùng cực. Người tu chứng xao xác trong cơn sa mù của hư không, chìm ngập trong ảo giác giác ngộ tìm thấy, bằng trí dũng bên đạo quả phảng phất linh hương mà ngơ ngác trước cuộc truy tìm. Họa chăng, trên đoạn đường kế tiếp, người hành giả hiểu rằng chiếu chăn đá sỏi muộn màng/nửa khuya chợt tỉnh giấc bàng hoàng xưa/hạt gầy bụi sũng cơn mưa/trôi về tiền kiếp chờ mùa hóa thân.
NIỆM RẰNG:
Bản lai cát bụi xoay vầng,
Bao phen lâm lụy-mấy tầng ngửa ngang
Hoa cửa động- khói ven làng
Phấn hương nhân thế vô vàng linh tinh
Bụi từ thập giá phục sinh
Và qua biển đỏ xây linh hiển đài
Cát từ sa mạc phôi khai
Vượt qua biển chết đầu thai kiếp người.
B.NGHIỆM THỂ ĐẦU THAI (HÓA THÂN)
( CÁT BỤI II )
Người từ cát bụi đầu thai/nghe kinh hóa cội hoàng mai đền thần/là từ sỏi vụn liều thân/ngẩn ngơ-trôi dạt-phù trầm hợp ly/đất trào phún thạch ra đi/người về hưng phế thị phi bụi tàn/ta hun củi mục non ngàn/tình trơ tro lạnh-đêm tàn rượu vơi.
Suốt trăm mùa trăng quang quả tìm vết, mang theo vai áo những ảo ảnh phủ hư của cuộc đời. Bao nhiêu hệ lụy chan hòa trong vòng trầm luân, sương sa gió táp, tình trường…nhiều lúc cũng chợt thấy sát na sinh diệt và ảo ảnh thường hằng huyển hoặc trong cuộc sinh tồn. Tâm thức của người hiền giả vẫn thấm đẫm chân như, nên trong thực tại vẫn thấy hoa ưu đàm chợt nở trên ngón tay chánh giác. Loáng thoáng bên nhiều ma vọng hiện thể, nhưng vòi vọi đại ngàn tâm thể đã bước đầu tròn sáng, bao nhiêu hưng phế đều gom tụ niệm thần bước nhỏ nghe kinh.
Dấu trâu như chấm đen vời vợi cuối chân trời, lại hóa thân như cát bụi man khai bên thần thức kiên trì người bước vào đường tu chứng niệm nào không trước không sau/ không sinh - không diệt - không dày - không thưa…Hiền giả nương kinh hiểu nghĩa, lần dò trên đường đi vào chánh giác, tìm ra dấu chân không , mà không phân biệt chánh tà , thực ảo, trọng khinh : bụi nào trọng bụi nào khinh/tro nào luân lạc ngày binh biến dài/cát nào nhạt-cát nào phai/sỏi nào da thịt miệt mài chiêm bao. Tất cả hiện thân của phẩm chất tinh ròng, dù ở trạng thái nào trong cuộc hóa sinh cũng vẫn duy nhất một phẩm chất tinh ròng như vậy. Đã du nhập như kim thân, thì vàng ròng dù ở vật thể hoạt hóa nào cũng hoàng kim bất hoại.
Chính vậy, sự hóa thân nhưng tư hướng bước vào nguồn cội, là ý niệm vượt thoát. Một ý niệm của bước đầu trước ngưỡng cửa lạc đạo, dù sơ khởi cũng là quả luân hồi luân chuyển từ hạt duyên khởi trong sát na thiện nghiệp. Diễn biến của Kinh Vô Thường chầm chậm vơi đầy trong những bước chuyển động của luân xa như thế. Hành giả ưu niệm phá cách trong bước du hành lạc đạo, phơi đầy tư tưởng quang khởi tiệm tiến, chờ đợi: người lưu kinh sách mấy tầng/ta thao thức đợi bấc tàn dầu hao. Khi đối duyên xúc cảnh, thừa hành thanh bạch bên chân khí quanh minh của đạo pháp, nên trước hướng trâu đi dù mờ tỏ chưa hiển hiện bạch hóa, nhưng tâm cảnh vương vấn ngã chấp, thế thường tục lụy vẫn man mác phân tâm.
Chập chờn hư thực trên bước du hành tìm dấu chân trâu, hình ảnh ẩn hiện như sa mù làm tăng trưởng thêm sự cố gắng bước lên đường tu chứng. Bao nhiêu duyên khởi vẫn ngơ ngác trong tư thức hiu quạnh: ta treo tướng ấn bên rèm/dựng gươm sau bếp khêu đèn xem kinh/từng khuya đóng cửa giam mình/công danh hẹn trả-nợ tình thôi vay. Trên bước thiền hành, cái giác ngộ không thể tự nhiên mà có, phải cộng lực trăm ngàn tiền kiếp đến giây phút tìm quả vị, từ không tìm thấy tâm thông đến bước đầu định vị được dấu trâu, đã là một kỳ công tuyệt diệu. Chính vì hạt nhân bất tịnh như lời thơ, biến sự tịnh trai nhiều lúc bất chợt hoài nghi trong thế sự : nửa tinh cầu em ngủ chưa/ta nghe giá lạnh đong đưa võng sầu/hư là đây-thực là đâu/biết sao chân giả mà cầu vạn niên/người về gió dậy qua hiên/trên tay thỉnh cuốn kinh hiền chữ to/ngày xưa sách đọc từng pho/ngày nay dã dượi lòng vò như sương.
Bước vào nghiệp lực vô thường, những cuồng rối huyển hóa xoáy cuộn theo thế sự tang thương. Nhân thế bước qua cầu sinh tử, là chấp hành sự trôi nổi giả chân hư huyển.Bước nhập thể đong đưa theo dấu tuyết, đường mây…khiến tánh giác như ngọn đèn lẻ loi xa xôi bên bìa rừng thẳm. Sự vượt thoát tánh ảo nếu có được, quả thật chân tánh phi thường đầy nghị lực của kẻ tu chứng. Thấp thoáng trong cơn tỉnh mê, là thử thách trọn vẹn như một luận chứng đánh dấu hỏa hầu thập diện. Nói như thế, là nói nôm na còn đến mười nấc thang hóa sinh trong tu chứng. Mà người hiền giả sa môn, chập chửng vịn mây trời lao khó bước lên từng bước một trong cảnh mơ ước hoàn thiện cho đạo vị. Dĩ nhiên, quanh mình những hư huyển chánh tà quyện dầy đặc trên nẻo đi, nhiều lúc đánh lạc hướng thừa hành trong ý niệm chánh tâm lạc đạo: sơn tăng hành khước mười phương/ta ôm bình bát giữa đường gặp em/kể từ thuở ấy như quen/trong hơi thở lạ dường chen mộng khờ.
Trong tranh, thần khí chưa được điểm trên nhản mục, nên rồng thiêng còn ẩn náo trên ngoại hình cuộn giấy hoa tiên. Sự biến hình phù ẩn trong tánh giác, khác gì điểm nhản tứ linh chợt hiện chợt tan bên dòng sinh khí hạo nhiên thiên địa. Tuy nhiên, hằng hà sa số trong sự sống, với bao nhiêu cốt khí riêng tư, vẫn khiến hằng hà sa số nghiệp lực khác biệt nhau.
Chính vậy, vô thường chen lẫn từ vô thủy đến vô chung , khiến con đường chân pháp vẫn hoài nghi trước tha nhân: bàng hoàng gối giấc nam kha/nồi kê reo sáng-canh gà gáy trưa/rồi mai mốt nữa truyền thừa/có ai xuống tóc cho vừa chiêm bao….
NIỆM RẰNG:
Tự thân hạt bụi nhuốm sầu
Ta về với cát nối cầu nghiệt oan
Ngược dòng mắt lệ trôi ngang
Bềnh bồng đáy nước trăng ngàn nghiêng soi
Dìu nhau quanh quẩn góc đời
Mai ngày thất lạc tận trời hôn mê
Nợ nhau một nửa lời thề
Tìm nhau mộng rã ê chề huyễn thân.
C.NGHIỆM THỂ : EM-MỘNG HOA NGHIÊM
( CÁT BỤI III )
Một đời cát bụi lênh đênh/đầu truông cuối bãi gập ghềnh dấu mơ/miệt mài mửa mật kết thơ/xây bao am thất bên bờ liêu trai. Vén chân mày lên, những vật thể che khuất bấy lâu nay, bỗng dưng hiển hiện tỏ rõ trong càn khôn ngoại tuyến. Người du sĩ đang gom tụ nguyên tánh trở về hội tụ trong bất chợt truy tìm tự tánh. Tai nghe mắt thấy, hiển hiện chân tâm lãng đãng mờ tỏ trong không gian hư ảo ngày qua. Thật vậy, ánh sáng của dấu vết trầm lặng từ lâu che khuất trong nghiệp thức, vừa vén lông mày là quan mục khai tâm. Lữ hành hoan hỉ bước trên nhản nhĩ tỉ thiệt thân ý, phóng tầm mắt định rõ nguyên hình nguyên trạng của tự tánh. Hình thể lão đạo còn vương vấn trong những vọng ước nặng cõi sinh phù. Bởi thoắt ẩn thoắt hiện, tư tưởng vọng ước không nằm trong chánh pháp, nhưng trong tiên tục hầu như là linh phù rao giảng ước mơ xưa. Vọng âm lạc loài chưa thể tách bước trong hạnh phúc khổ đau, nên chú nguyện mang nặng lời huyển bá không chánh ngôn. Vì vậy, thời gian qua mờ tỏ trên nẻo đường tìm kiếm trâu xanh. Hoài công không khi: công người đãi lọc tứ thư/ đó là đến tận lò cừ bến chân/chuốt bùa-tu đạo-luyện đơn/vực ta qua khỏi cơn hồng thủy trưa/khuya em xõa tóc cầu mưa/niệm trì mật ngữ-truyền thừa phù sinh/bung cao váy lẳng ray tình/hô phong hoán vũ rung mình sao băng. Thơ bắt đầu du nhập vào thế lưỡng nghi huyền thuật, khiến năm dài tháng tận xoay cuồng trong hành tinh hóa đạo sáu cửa luân hồi. Nguyên tánh loạn động vì vọng thức che lẫn vào, thấy nguyên hình vạn trạng bước đi trong cuộc mộng đầy vơi, mà tỉnh ra lại chợt thấy dấu giảy xiêu giạt. Cái hữu hình chen lẫn tâm thức vô ưu, nên như quán niệm trong cái hư huyển. Vô thượng tánh giác trong chân tướng hình như còn nhạt nhòa trong ngõ tới. Hình tượng thánh nữ còn theo dòng thơ rao giảng tận nẻo sinh phù, khiến nhiểu nhương như hành giả chống thiền trượng lên cầu trông ngóng bóng ai? Hoa Nghiêm rải khắp mười phương ngan ngát hương hoa mà hiển lộng, thì tánh nghe tánh thấy rạng rỡ của chân tánh bao ngát trong một niệm chân như. Hằng hà đóa thiên hoa Hoa Nghiêm rực rỡ, phủ lên giấc chiêm bao của con sông ngày ấy mà Em như khe xanh từ buổi dậy thì/em từ giả hạnh hành trì kinh ma.
Sát na tâm động khiến hiền giả đem thơ phủ vào bản kinh, khiến thơ như những ẩn ngữ vượt thoát cơn mê tìm về chân tướng. Thơ vô thường khai mở thiền hạnh, ánh dương hồng rọi xuống ma kinh, mà trì tâm tìm chân tướng trâu xanh: trang kinh nhàu ố thời gian/nửa thơm tình sử-nửa vàng thiên thu/nửa gần gủi-nửa mịt mù/nửa bung tám hướng-nửa tù một phương/Người say cuộc mộng dị thường/lòng ngây ngất lặng trong vườn mê hoang/rã tay luyện một ngón đàn/dây chùng phím lạc bàng hoàng tình xanh/chiều mưa phố núi buồn tênh/lời kinh siêu độ bên ghềnh thác rơi/những hồn ma mị chơi vơi/nửa đêm lắc cửa như thời hồng hoang.
Ý niệm hướng về chân tánh, mà hành giả nhiều lúc bảo rằng Đạt Ma Tổ Sư cũng phải rùng mình, bởi đạo tràng mị ngôn, phù điêu giả hạnh chợt bàng hoàng yêu em, khiến mười phương chư Phật thình lình cười khan. Chân tướng thiền tông trong tìm thấy trâu xanh, chỉ hiện thân từ sự thanh thản bước vào trung đạo từ yếu chỉ thể tánh chân thật vậy.
NIỆM RẰNG:
Bản lai hạt bụi không nhà
Yêu em ta mãi xót xa tình trần
Nguyên lai hạt bụi luân trầm
Nợ người trả muộn gian truân cuối đời
Tay sờ nỗi chết trên môi
Nghe hơi thở lạ khép đôi bến bờ
Vực sâu tử biệt thẩn thờ
Lằn ranh sinh hoạt mịt mờ sắc không.
D.NGHIỆM THỂ: KHỞI ĐẠO
( CÁT BỤI IV )
Khởi từ đạo-vạn pháp sanh/không ô-không uế-không lành-không nhơ/không thương-không nhớ-không chờ/như tro-như bụi-như ngờ-như tin. Bước tới một bước là rời bỏ lại một khúc quanh vô thường. Thiên địa hổn mang, trong bản thể mù mù mờ mờ của vật chất suốt a tăng tỳ kiếp vây phủ tâm thể chân thật của phật tánh. Vọng tưởng che khuất suốt nhiều kiếp nhân quả, khiến uyên nguyên lặng lẽ chìm khuất sân sau. Cát bụi vô thường dằn dặt bay suốt năm canh, mà phủ trùm ngày tháng tạo ảo giác hoang dã, mất đi tánh thật của chánh pháp.Thơ bước tới một ngã rẽ chân phương lìa ái dục trong hoan lạc hỉ nộ ái ố, tịch nhiên lau chùi bụi mờ đang phủ kín sắc diện bên đường. Sự gặp gỡ dù ở một giây phút nhỏ nhặt nào, cũng phát xuất từ những giao thoa tích tụ từ những từ trường duyên nghiệp mà có.Khởi duyên trong thời khắc bất chợt làm sống dậy báo nghiệp, như cuộc hành hương bước qua ngã rẽ vô thường. Đã thấy rồi nguyên trạng hình tượng thanh tịnh, mà chân tâm vòi vọi những khắc họa kỷ hà với cõi trong pháp thoại-giới ngoài pháp thân.
Khởi đạo nhưng trong lòng vẫn chưa tuyệt diệt những bến mộng, lầu vắng trăng lồng, trái sầu,hay nguyên vẹn bên hồn trăng đổ liêu xiêu nhớ người ta bỏ am tăng/trở về chống gậy đi băng qua làng. Thật ra, hình thể vẫn hòa quyện trong tam thanh, như sên phách lập dựng những ngủ âm, tống tiễn về thái hư cho cân bằng âm dương lưỡng cực. Thế nhập đạo bằng nét nhìn qua bao cổ miếu tịch hoang ven đường, là khu trú những tàn phai theo năm tháng. Nét u hoài yếm thế không là chân tánh ngã pháp, như người tập leo lên tiềm thức bằng lời nguyền. Đâu đây vẫn còn thấp thoáng những viễn tưởng, như nắm vàm trâu nhưng vẫn chưa thuần hóa tâm trâu. Con trâu xanh trong thiền đồ, vẫn vất vưởng giật vàm ngoáy lại bước rong chơi ngày qua. Chân tánh hiện hình khi mờ khi tỏ như thực như hư, nặng nề ảo giác như cuộc du hành chưa phương hướng ổn định: ngày mai trăng bỏ đi rồi/cát im lìm ngủ- bụi rời rã ngoan/ ngả nghiêng trích địa bàng hoàng/ngậm ngùi sông héo-thương tang biển nhàu/quạnh hiu vó rụng chân cầu/ngỡ hài ai lạc cổng đào lối xưa….
Pháp thân ẩn hiện dưới tàng cây hóa đạo, lìa lục căn quạnh hiu bước khởi đầu trong hướng quy tông. Hành giả từng phen sẩy chân trên tình trường như hình hài thế tục khác, cũng có phen người về chất mộng đầy hồn biển dâu, thì lửa tàn bất chợt điểm giờ hư không/trăng phơi hài cốt giữa đồng/cơ thăng cơ giáng-nến lồng nến trơ. Ray rứt nầy là hình thể ngã đạo sa di, bước vào khởi đạo như bóng trâu ngoáy nhìn quá khứ, còn nhiều tư thức đồng thiếp len lỏi bên đạo vị mà nghe ma về gõ cửa mộ bia/ta nghe sương khói chia lìa từng đêm.
Vọng tưởng che lấp chân tâm vừa lẳng lặng hóa hiện, phút giây tĩnh lặng chân tâm phục hoạt như gương soi, rồi trở lại che khuất bởi vọng tưởng, cứ như thế chao đảo suốt đoạn đường khởi đạo. Hành giả đưa kinh thơ chập bước vô thường, là trả cái tự nhiên chân tánh về bước thiền hành sơ ngộ còn vướng nhiều ngã chấp là lẽ đương nhiên.
NIỆM RẰNG:
Hốt nhiên ngộ lúc không giờ
Đêm truyền tâm ấn ta ngờ nghệch say
Trong cơn mộng mị gió xoay
Dường như phướn động hoa lay dã dề
Vòng đời treo giữa hôn mê
Ra đi hoang dã ru về hoang sơ
Ý đưa-tình hững-tứ hờ
Ru người đến tận cõi bờ uông man.
E.NGHIỆM THỂ: THIỀN HÀNH
( CÁT BỤI V )
Hoa tay-bắt ấn-niệm phù/em gieo cát bụi sa mù gian truân/cát ươm chủng tử mê lầm/bụi mang thân phận tơ tằm ăn năn. Biết như vậy, là bước vào tánh giác là chân ngã , khi một niệm phát khởi tức vọng tưởng đang sanh, niệm nầy tiếp nối niệm khác, hằng hà vọng tưởng cuồng rối là mê vọng. Kinh thơ của hiền giả, bước vào sự tĩnh lặng của một niệm, nên bước thiền hành trong cát bụi V là tánh giác, đưa thơ vào bổn thể hoàn nguyên của chân như vậy.
Có lúc thiền hành nghe kinh:trên linh thứu bụi nghe kinh/cát bay theo gió thiền trình dặm xa/chiều giăng ráng đỏ giang hà/kinh rơi đọng khói bụi là tụ mây.
Có lúc thiền hành đốt kinh: đốt kinh mài mực chép thư/nửa khuya chợt giả chợt hư thình lình/trang thơ chữ bỗng rùng mình/từng giọt hồng gấm hiển linh xuất thần.
Có lúc hóa hiện mật tông :em trì mật ngữ cầu mưa/nhất tâm quán niệm hành thừa pháp môn/người cầu mật ngữ luyện đơn/bụi tro vằng vặc sáng chơn tâm đài.
Có lúc trì tâm tịnh độ pháp môn:giật mình xé vội trang thơ/tiếng chuông khai tịnh sau giờ công phu/gót hài ai dội hiên thu/lòng ta nguyên ủy ân thù sấm lôi.
Thơ đi trong tám vạn pháp môn trong pháp chỉ của Đức Thế Tôn, nghiêng theo bất cứ cuộc hành trì nào. Chính vậy, bản kinh thơ như gói trọn những bước thừa hành nhẹ tênh, mà chứa đầy màu sắc của cuộc lãng du ngôn ngữ và đạo vị. Vì thế, thiền hành là một niệm trôi qua, bỏ lửng trong quên lãng ý niệm vừa dấy lên trong những pháp hành, mà bản lai diện mục: bản lai núi đá vô ngôn/ta về bái thạch đợi hoàng hôn buông/sương giăng-mây phủ-khói vờn/vi vu lướt gió chải suông tóc dài.
Bên ngoài kinh rơi, tức mơ ước những trang bạch kinh vô tự, những mật truyền thắm đẫm vô thượng chánh đẳng chánh giác. Đường thơ đi có hình thức ẩn chứa vạn thể quy tông, mặc nhiên gánh trên ngôn ngữ nhiều tri thức, làm giật mình trên đường đi lối về?
Trong tác phẩm Thơ Kinh Tự, ý niệm thiền hành trong thơ là lắng đứng mọi vọng tưởng tán loạn, đưa bản thể vào cảnh giới tuyệt đối thuần nhất, tắm gội từng hạt sương mai sáng láng, nên thiền hành trong thơ khác gì con chim hồng hoan hỉ đứng rỉa lông ngoài vòm trời thanh thoát. Giá trị nghệ thuật đảo lộn trong tư thế hòa giải mới, bằng yếu tính vĩnh cửu của Thiền, sáng hóa một sinh hoạt thực thể cho thế giới tâm linh. Vượt thoát sự khuynh loát vô bờ của hiện tượng sinh hóa ảo tưởng. Bởi nghệ thuật từ lâu đã luân di trong thế giới giả vọng, càng đưa sự sống vào hiện tượng giả dối của hiện thể, không hồi phục được sinh lộ cho tâm linh, Yếu tính của Thiền qua lộ trình kỳ diệu của thơ, là xóa bỏ sự phân chia khốc liệt giữa bản thể và hiện tượng, đưa cái tự nhiên về chân tướng thực tại bừng nở…
Từ đó, tư hướng trong thơ vô thường là điểm chấm trong nhiều hình bóng bước vội qua thơ, trang trải suốt cuộc hành trình. Từ tiếng kêu những con hoang điểu, mơ mùa kinh điển kiết hạ,em ngồi diện bích bên bờ tường mê, niệm chấp niệm buông,gió tạt trăng lồng, cõi tạm, tiếng trống cầm canh, trang kinh vô tự, hồng hoang, dắc trâu tìm trâu…thể hiện vọng tưởng trong thiền vậy.
Kinh Vô Thường hàm chứa mười phân khúc, mà phân khúc Cát bụi V khác gì chăn trâu trên bước thiền hành. Mọi hiển hiện trong cưộc hành hương bày tỏ cuộc du hành của khách tăng , bên tiếng chuông huyền sử, từ cuối trời mù lối hồng hoang, trang kinh vô tự, sinh ly tuyệt mộ,bờ cõi chiêm bao,những câu trù yếm rùng mình sương rơi….Cảnh trí thoáng qua một niệm, cuộc thiền hành đưa thơ vượt cái vọng của mê …
NIỆM RẰNG:
Mây rừng thiền lạc vờn trăng
Sương lây lất rụng-mây dằng dặc trôi
Trăng lên-sương rớt-gió dồi
Lá hoa thức tỉnh bồi hồi tái sinh
Vời xa ngóng mỏi đườnh chim
Tìm nhau mờ mịt trong tiềm ảnh sâu
Bóng ai chao đảo nghìn dâu
Đoạn trường buổi ấy qua cầu sáng nay.
F. NGHIỆM THỂ: HỒI QUÁN
( CÁT BỤI VI )
Tâm không đã chuyển hóa tận cùng tuệ căn, tất cả không còn dằn co trong quá trình thời gian, trước sau như nhất. Được mất chỉ là nghĩa lý phù đồ, bước đi rỗng tuếch không còn kéo lê theo hình bóng. Được mất chỉ là phù du, hiền giả thọ ký sang sông trên chiếc lá thu phong, nương nhẹ vật trần trong khoảnh khắc còn là vật thể hữu hình. Vì vậy, chiếc lá chỉ rõ rằng biểu tượng phải có trong thế giới hình tướng. Có hình hài là phương tiện giao lưu, không tướng cũng là điểm bước vào tự tánh. Bước đi - về trong sơn thủy trải dài vời vợi suốt cõi vô cùng, từ vô thỉ đến vô chung, mấy ai thông thấu từng ngõ ngách mà định phận không thời gian vô thường.
Giai đoạn bước vào tâm không, không còn trì trệ trong sự réo gọi của kẻ trước người sau. Tánh - hạnh - tướng - hình không còn bận bịu bên lòng, dù rằng trôi nổi trong nẻo thịnh suy cuộc đời, cũng thư thái đáo bỉ ngạn. tánh nào có - tánh nào không/tánh nào sắc sắc không không loạn cuồng/hạnh nào ẩm - hạnh nào ươn/hạnh nào mê chấp vô lường đọa vong/ tướng nào giả - tướng nào chân/mây tan cửa động - sương vàng đầu non/tướng nào huyễn - tướng nào không/câu kinh diễm ảo thoảng nồng lời ru/ hình nào thực - hình nào hư/ bóng mây năm sắc trôi từ chân hoang/hình nào hợp - hình nào tan/sóng xô đập nước-bèo tràn chân đê.
Hợp tan của hình tướng cũng là cuộc réo gọi của một niệm, niệm trước vừa hiện niệm sau phát khởi nối tiếp gây những mê vọng phủ trùm suốt nẻo sinh ly tử biệt. Cái giả tràn đầy trong từ khởi phát nầy sinh khởi phát kế tục, vì vậy chạy theo niệm mê sẽ trùng trùng vọng tưởng bay về. Hồi quán, bước qua tự tánh, hạnh vị, hình tướng… quả vị sa môn là bước đầu tập tành quán tưởng vào sáu cửa vào đạo pháp.
Chính thế, lừng lững trong tứ đại nước lửa đất khí, xoay vòng trong cuộc mê trầm của hình tướng thị phi. Sự quán tưởng để tránh bước vào tánh hạnh, tránh lầm lạc trong ngã chấp của phương tiện. Hiền giả trong chương Cát bụi VI, làm cuộc hồi quán nhưng bay nhảy trong cái nhiếp tâm lại cho nhục thân bước vào lão đạo với vi diệu mật ngôn, chú pháp trên công án giải thoát. Cái giả vọng vẫn là hình tướng hoang dã, nhưng muốn là tánh giác thì cái chân phải trực diện. Thiền Linh Sơn gọi trực diện chân tâm là biệt truyền,Tổ Bồ Đề Đạt Ma gọi là thiền trực chỉ. Yếu tính pháp môn là pháp – không - pháp, đức Thế Tôn mật truyền cho tôn giả Ca Diếp trong bài kệ:
Pháp bổn pháp vô pháp
Vô pháp, pháp diệc pháp
Kim phó vô pháp thời
Pháp pháp hà tằng pháp
Vậy, thực chất sáu cửa là: Tâm kinh tụng, Phá tướng luận, Nhị chủng nhập, An tâm pháp môn, Ngộ tánh luận, Huyết mạch luận (Sáu cửa vào động Thiếu Thất).
Như vậy, vào cuộc hồi quán bước qua tướng - hình để ngộ nhập tự tánh, hạnh ngộ…mà hiền giả chấp bút như cuộc dã ngoại ung dung giữa tâm không. Vậy sao, lên đồi lựa đá khắc kinh/ tạc câu thần chú uyên trinh mây bồng/mai sau đá trổ sen hồng/điển bừng áo nghĩa- chú lồng mật ngôn. Hoặc : hoa tay-bắt ấn-niệm thần/yếm trù nhau giữa muôn phần đắng cay/ người đi biền biệt dấu giày/ cánh chim hải yến ngang mày vụt qua/bao mùa kiết hạ tàn hoa/ dấu xe hạnh ngộ sân ga ngóng mòn.
Thì ra, hồi quán tánh hạnh tướng hình, kinh vô thường còn vướng bên đạo pháp mang nhiều hình thái nhiếp tâm, chú pháp, và hình tượng sên phách mõ chuông.
NIỆM RẰNG:
Linh quang sáng cõi chân thường
Mặt trời trí tuệ tỏa hương kim bồng
Hoa ưu đàm ngại trổ bông
Nghìn năm chợt bắt chợt buông pháp mầu
Hỏi rằng cầu đạo từ đâu
Thưa rằng bên núi khê đầu tiên am
Hỏi rằng sao mặc già lam
Thưa rằng cầu đạo thử làm sa di
G.NGHIỆM THỂ: TRÍ GIÁC
( CÁT BỤI VII )
Quay đầu đã ngộ bến chưa/phá thuyền chợt thấy sóng lưa thưa dồn/qua đò-thoáng gợn-hoàng hôn/tình nào quen đậu phố phồn hoa xưa. Khoan thai trong hình tướng suốt cuộc lưu hành, vô tình đẩy chân tâm bước rời xa cội rễ chân pháp. Từ thiên niên vạn trạng, pháp luân không thể chuyển động, mà như bị phủ chụp che đậy trong hàng vạn vọng tưởng. Mê chấp khiến chân như bị che lấp, muốn dọn dẹp vô minh thì quán tâm là khơi rõ ngọn ngành, trí giác sáng tỏ. Trong cuộc hành trình giữa mênh mông biển khổ, mê vọng tưởng hình tướng khiến tánh giác không thấy dấu. Lênh đênh suốt năm cùng tháng tận, cũng có lúc quán tâm chợt bừng tỉnh giữa nhân duyên. Người hiền giả ngoáy đầu thanh tịnh giữa bờ giải thoát. Đường vào thiếu thất trăng hao/cửa nào bát nhã- lối nào tánh không. Hỏi han là như thế, nhưng trí giác đã thanh tịnh, vầng dương nở rộ giữa tâm chơn, khiến bóng râm hoàng thạch, tiếng gà vọng đưa tiền kiếp duyên nghiệp về mắt môi tứ đại treo đầu giọt sương/duyên sinh-duyên khởi - vô thường/trùng trùng sinh diệt trên đường mây qua/ chập chờn mộng vỡ sát na.
Hình ảnh ngắm biển dâu, chân cầu chờ trăng... đến ngồi đọc vệ đà, rừng không lá trổ hoa bốn mùa. Thật vậy, giữa ngưỡng cửa sắc không, như hư như thực khiến vạn pháp linh hiển .Thơ chuyên chở những biến chuyển vô thường, vác trên thi pháp những chuyển hóa từ huyển thành chân. Mà hành giả vừa đáo bì ngạn, như cầm pháp bảo một mình mộng du vào cõi thanh tịnh chánh giác, có hoa bát nhã trổ rợp miền thái hư.
Tán tụng chánh pháp hiển hóa trong mê khúc vô thường, những ảnh tượng ngôn ngữ thâu vén được không gian vật thể của tứ đại ngũ hành, khiến cuộc hành trình ngưỡng vọng sâu sắc trên một trường thi sáng hóa. Trí giác quang quả trong bát vạn chân kinh, chen lẫn hồn lão đạo phi thường đạo: bỗng nghe thần tứ rạc rời/nửa đêm dậy hứng nhụy trời thiên tương/mai vàng pha bắc đẩu sương/luyện ròng tiên dược uống hương phấn đời/cát từ phúc địa ghé chơi/bụi từ trích địa rã rời ước mơ/ gặp nhau tử địa mịt mờ/truy tầm hứa địa trên tờ thiên thư.
Hình ảnh thi pháp gom cả hồn thủy mạc chẩm rải chấm phá trong cảnh giới mã não của trí giác. Người hành hương thiền hành trong suốt cứ địa của sự sáng hóa như bào huyển nửa giả nửa chân : chiếc xe bánh nhỏ qua đường/độ em cuối vạn dặm trường hôn mê/mưa đầu khe-ướt cuối khe/chiều nay có kẻ mắt se ngậm buồn/cổ xe bánh lớn lăn đường/chông chênh nghiến sỏi qua truông gập ghềnh/thuyền về bến lạ lênh đênh/chiều xưa có kẻ bỏ quên câu thề/một phương kiều mộng ai về/bờ sông trăng đọng-chân đê nắng tràn/giờ ta bất động tử sàng/nến lung linh múa-chữ bàng hoàng reo.
Trí giác bất chợt đọng lại những suy luận để bỏ vọng tìm chân tâm, nhưng hình ảnh cổ xe bánh lớn phải chăng hình ành luân xa, nếu vậy chiếc xe bánh nhỏ độ em trên bến giác tiểu thừa theo cách nói quán tâm ?
NIỆM RẰNG:
Nhiếp tâm vô lượng gọi mời
Hợp tung cây cỏ một lời nắng mai
Từ ta khế nhập tứ ngoài
Trang chu hồ điệp vẫn hoài ghé thăm
Tiết đông chí- mùa giá căm
Chợt nghe động tiếng thủy cầm ăn đêm
Hương loài thủy thảo ngọt mềm
Pha cồn băng lạnh- lay rèm sương tơ
Nửa khuya vuốt mặt trăng mờ
Bỗng dưng thơ rớt lụt tờ hương tiên
Mồ hôi đá rịn châu biên
Chập chờn thiền vị hoát nhiên ửng màu.
H.NGHIỆM THỂ: PHÁP BẢO
( CÁT BỤI VIII )
Vẹt cõi mê lầm, khiến trăng tỏ rõ ánh huỳnh quang chiếu vương vải trên bóng sắc hình hoa. Hoa đâu chờ ấm lạnh sáng trăng để nở nhụy, mà mọi hình thức ngẫu nhiên trùng trùng điệp điệu ẩn hiện để chan hòa cõi sống. Hình tướng tạo vọng chấp, như que tre bẻ cong gấp khúc trong ly nước. Nhận thức ràng buộc trong tư thức hạn chế trước tạo vật hiện hữu chung quanh. Tánh giác thì không hình không tướng nên khó ghé mắt nhìn xem. Những gì thoáng qua nhìn thấy được thì đều giả tướng, không thật. Như Tứ Tổ Đạo Tín khuyên ngài Ngưu Đầu Pháp Dung buông hết kiến giải để rủ sạch vọng niệm là điều còn niệm còn quán, khiến chim trời còn đem cây trái cúng dường. Nghe lời dạy, ngài Ngưu Đầu Pháp Dung buông hết kiến giải hai bên, quán niệm hết sạch, chim trời vội vã bay đi …
Nhìn lại, từ thơ kinh : tìm nhau từ cõi vô cùng/bụi bay cát đợi mông lung đất người/từ tro bụi nở nụ tươi/nghìn năm đại mạc vẫn dừ dật trôi. Cũng từ thơ kinh : hẹn nhau gặp mé luân hồi/thấy ai vớt cỏ bên đồi nhân gian/bờ mê bến mộng thương tang. Chừng nghe diệu vợi ngút ngàn biển dâu. Hình ảnh giữa hai câu chuyện, chính vì kiến giải hai bên khác nhau, nên vũng trầm luân đáy mắt sâu/phút giây chợt hiện nhiệm mầu vong thân/ diệt sắc mê vũng mắt trần/xui ai (lãng đãng ngại ngần) quy y.
Buông xuôi tất cả, nên không còn vọng tưởng, thì vòng tròn viên giác tượng trưng tánh giác, không hình không tướng, quả thật là pháp bảo trí tuệ viên mãn mà Lục Tổ Huệ Năng nói bản lai vô nhứt vật (Tranh Chăn Trâu Giảng Giải/ Hòa Thượng Thích Thanh Từ).
May thay, bước tao ngộ vẫn chập chùng trong lý nghiệp, quán niệm dứt sạch chợt thăng hoa trong vô số phương tiện thừa hành. vung chùy đập nát hư không/ vung thanh tích trượng cho rồng hóa mây/lỡ mê-lỡ ngộ-lỡ ngây/tâm đa- tâm thiểu-tâm đầy- tâm vơi/ đốt kinh hâm rượu dâng mời…..
Mọi thế sự chuyển biến trong cái tâm vô ngã , như trăng soi đáy nước, mống bạc giữa trời xanh. Như một học giả thời Lục Triều là Lục Hoàn đại phu đến bái kiến Thiền sư Nam Tuyền và hỏi rằng: “Tôi nhớ Triệu Pháp sư nói Trời đất củng ta đồng gốc, vạn vật cùng ta đồng thể, Kỳ quái thật!”. Nam Tuyền chỉ bông hoa trước sân và đáp: “Người thời nay nhìn hoa nầy không như hoa mà là mộng”. Thiền sư nhắc nhở học giả rằng hoa hiện thể như hoa, bao giờ cũng là hoa. Hoa có ở đây, bây giờ, trước mặt ta, với hương sắc diệu kỳ. Không cần ký luận, không cần giấc mơ.
Sự viên mãn của vòng tròn trắng là tánh giác , không hình không tướng .
NIỆM RẰNG:
Đạo vô cưỡng-đức vô cầu
Nghêu ngao hát hố cỡi trâu về làng
Mặc người võng lộng xênh xang
Ta vay đôi chữ bình an xế đời
Mắt người biển động mù khơi
Quạnh hiu sương mỏng-buồn lơi gió dày
Mây về đâu- nước từ đây
Cuối đầu độc âm- ngẩng mày chờ trăng
Từ hư không-vạn pháp sinh
Đáy hang huyền tẩn vô hình vô thanh…
I.NGHIỆM THỂ:VÔ TỰ
( Cát bụi IX )
Lánh đèn xanh-trốn bụi hồng/ngâm kinh vô tự-gạn lòng vô thanh/trăng thiêng lơ lửng nửa vành/chênh vênh cửa động-bồng bềnh mái am/tấc hương rụng cháy thiền sàng/thoạt đầu phát khởi đạo tràng tiêu dao/chuông ngân tiền niệm lao xao/sương pha công án cồn cào tâm hoang…Công án hòa quyện trong hướng đi tinh hoa của tập kinh thơ trường thi, vẫn chưa hiện rõ chân tướng. Thần khí dầy đặc phát tiết như tiết đông chí, khiến tha nhân chỉ biết ôm trọn bóng dáng hóa thân của trâu xanh thập mục ngưu đồ. Có khi thể hiện hư không diệu hoặc Thiền tông, cũng lắm lần uy vũ hóa đạo tranh Đại thừa. Nhưng tập kinh thơ thanh nhã lãng du gần gũi công án Thiền tông. Bước tiền niệm lao xao mà phát khởi đạo tràng, nên cũng bao ngát thanh khí Lão Trang, xây dựng tao nhã nhàn du trong bước sáu tám cực kỳ trí tuệ quê xa.
Ngôn ngữ là của chân pháp, hồn kinh là của tâm không, ngồn ngộn như sương mù đông chí hư nhiên, mà hiền giả xóa bỏ đạo tràng, bước pháp diệt pháp sinh, thình lình vạn pháp tánh không, từ hang động gió lồng, từ đáy ly đọng nguyệt mà phiêu bồng chân tướng sương giăng…
Giả tướng đã ngàn năm hóa đá, nghiêng bóng xuống phương ngữ, cho kinh phơi hóa đá mà lụy bóng lụy hình ngàn sau.Như là lật trang vô tự mơ màng/em khoe một dấu phong hoàng mật ngôn.
Mật ngôn vẫn còn hình thức, dù thơ trôi ngang bằng những ẩn tự, cần thiết cho sự trực ngộ và tự nhiên. Sự tự nhiên và trực ngộ là hai yếu chỉ làm lộ chân tướng sáng láng và phù ảo của tánh không. Hiện tượng bùng nổ một cách chớp nhoáng, khoảnh khắc tương sinh, thơ kinh có sẵn lớp áo ngôn ngữ thật giản dị nhưng chiều sâu chứa đựng năng lực phù ảo bao la.Lớp y quan cô đọng nhẹ nhàng, bản thể càng sáng láng huyền nhiệm, nét nhìn thơ vô tự như vài yếu tính mật ngôn, mở tầm phóng kỳ diệu của ngôn ngữ.
Bản sắc Cát bụi của tập Kinh Vô Thường không phải vậy, mà hiện thân như hiện tưởng sấm chớp nở bừng trước vũ trụ đạo vị. Tất cả như một xa vắng cơ cầu bay phiêu hốt trong nhiều pháp đạo, đưa ngôn ngữ và mật tự nhẹ hững vào vùng chân không ước vọng hiện rõ thể tánh và chân tướng. Những thế giới vượt thoát liền kề suốt cương thổ hóa sinh của tập thơ kinh, trồng đầy những linh trí rực rỡ.
Mai ta về núi ngủ ngày/thức đêm đếm tiếng hạc gầy thở ra/khóe môi vi tiếu niêm hoa/nụ cười tiểu ngộ chan hòa búp sen. Tiểu ngộ của thơ Kinh Vô Thường, là âm hưởng hướng thơ Thiền Vipassana ?
NIỆM RẰNG:
Hư không đầy ắp đài hoa
Từng giây hoại khởi chan hòa máu tim
Từng dòng sinh diệt nở chìm
Từng hồi sinh tử im lìm thăng hoa
Trăm năm tiết hạnh gió ngờ
Nghìn thu đá tảng hẹn giờ hiến thân
Bao nhiêu căm hợp một lần
Sát na bừng nở một vầng hạo nhiên
Nửa đời hành khước du phương
Góp gom mấy sợi tóc sương làm bằng
Suốt mùa chay cả ăn năn
Trên cao trăng sáng vẫn vằng vặc soi
Đốt kinh sưởi ấm chân người
Gót son tê cóng rã bời đường xa
Hồn khuya về bãi tha ma
Tiếng rên lạnh tấu giang hà thác tuôn.
J. NGHIỆM THỂ: CÁT(ÂN THIÊN HỰU)-BỤI(TÌNH KHỞI NGUYÊN)
( CÁT BỤI X )
Vốn ta hạt bụi luân hồi/a tăng kỳ kiếp vẫn trôi nỗi dài/cùng trăng bao thuở đầu thai/hẹn nhau hải phố triều phai đỉnh thề/ thanh âm ( lòng đá ) vọng về/ ngấn chuông tự thức thê thê phiến hồn/ xuất thân (phiên khúc ) trầm hôn/nghe rừng biển hú trong cơn nộ cuồng/ có con chim lạc sau vườn/ hát quên mấy khổ đoạn trường dửng dưng/mai ta bỏ phố về rừng/ đọc câu thần kệ nở bừng phong lan/ tìm xá lợi-đốt tượng vàng/ thấy trong cổ nhã ẩn tàng diệu không/ vân du-hành khước-phiêu bồng/ phút giây tỉnh thức ngợp hồn sương bay….
Nhập thể vào chân tướng, giải thoát mọi hình thức hữu vi, hoá thân kim cang dù cho tâm thức hay cho thơ, cũng là bi trí dũng thuần hành của phật tánh. Vì vậy bút hoa xin dừng, mà cung hiến thiên hoa vào thiên địa và lòng người:
Thơ Kinh Tự Xóa Bỏ Giả Tướng Viễn Mơ
Là biểu tượng của chu kỳ của phương trời vật thể hóa, hình ảnh tương giao của nguyên lý hòa đồng, vầng trăng trung tuần hiển hiện trong những vùng sáng lưu ly nằm chênh vênh trong sự im lặng tuyệt cùng. Trong cõi yên lặng bao la, bóng người sừng sững trong tư thế cô đọng vật chất như tư thế nhập diệt của Lục Tổ Huệ Năng, im lìm theo ngày tháng. Nhưng bên trong tâm thức người có sự biến chuyển của bầy chim hạc giăng cánh lung linh tận không gian, như dòng suối chảy triền miên từ ghềnh thác cheo leo bí ẩn, như chiếc bóng thần kỳ ngã dài suốt ngũ châu huyền nhiệm.Bao nhiêu diễn biến sinh diệt của vũ trụ đã thiện nhập trong tư thế giao hòa kỳ bí của người trong tư thức nhân bản - siêu hình. Người mang hình ảnh giao tiếp đó, đi từ vòm trời vô ngã (a atman ) đến một thế giới hữu vi, đương nhiên người đã vác vào trên vai lẽ sinh tồn hòa điệu. Bên trong ý thức im lặng vô ngôn mượn hình qua hiện thể hữu hạn, hữu hạn nhưng không là hiện thể cô động (cõi chết). Để nghe có sự sáp nhập với hữu thể linh động, là âm ba vọng đến vô cùng, bao phủ cà sự sống linh diệu. Vậy ở đây, người không chỉ lấy mắt để mà thầy, chỉ lấy tai để mà nghe, chỉ lấy trí óc để mà hiểu, chỉ lấy tình yêu để mà cảm…Chỉ sự thấy, chỉ sự nghe còn nằm trong một giới hạn hữu hình, chìm ngập trong tác dụng quy tưởng. Mà những khối nước vô tình cũng có tác dụng bẻ cong một cành tre qua cặp mắt tự ngã ảo tưởng. Mà những âm thanh hữu điệu cũng đổi dạng triệt tiêu khi tần số giao thoa. Người sẽ là chủ thể hạn hẹp khởi từ một đối tượng tương sanh, nên người cố không chỉ có thể có một tri thức trong một tri thức hữu ngã đơn độc. Tri thức theo lý triết chỉ là sự hỗn loạn, xáo trộn của tâm thức. Là rơi vào vọng tưởng (vikana) không nguôi. Vọng tưởng đưa đẩy sự hiểu biết, sư cảm nhận vào cõi sinh động vô thường. Ở đó, vọng tưởng chỉ là một thái độ, một kết luận, một tìm kiếm trong một hiện tượng vươn lên từ thực tế, từ một tư thế có liên cảm và phê phán. Đó, người thông thấu bản thể của kinh tự với thi ca, dễ hiểu hơn, giữa Thiền (dhyana) với một tư thế tự tại. Nghĩa là một tư thế đứng, tư thế cô đọng hay không có tư thế (nhưng không phải không là tư thế). Không là tư thế có thể là tư thế hòa nhập, đó là ý nghĩa vô tự tánh (nihsvabhavalakshana) của hiện thể sẽ thành. Ảo tưởng rơi dần trước một thực tại của thơ kinh, một thực tại siêu hình đã đưa nghệ thuật thi ca đi dần về thế giới kinh tự.Phải chăng chính vì thế, tha nhân ngộ nhận về tính cách xa rời thực tế? Người đứng trên một thực tại sôi động, lấy hiện thể hữu hình làm tư thế phán đoán. Nhưng tư thế nào, cũng không thể xua đuổi khỏi hồn một giác thức hướng tâm triền miên cuộn chảy âm thầm trong người. Ý thức giả , ý thức chân quay cuồng trong trận đồ hôn mê quái dị. Ví như Liệt Tử cảm nhận, cỡi gió đi khắp chốn Đông Tây như chiếc lá lìa cành trong khoảnh khắc lượn lờ vô định, không biết mình cỡi gió hay gió cỡi mình. Chính trong giây phút trực nhận âm thanh vi diệu, thơ kinh đã lướt qua ý nghĩa ảo tưởng vừa choàng lên vai: từ đó là hiện tượng hóa thân vậy.
NIỆM RẰNG:
Vừa rơi vào kiếp phong trần
Đã nghe thấm nhục mấy lần đầu thai
Kiếp nào lỡ một lầm hai
Mà nay nợ trả nối dài kiếp sau
Conchim thức trắng canh sầu
Khung tường gió tạt-chân cầu sóng dâng
Nguyên đêm dế mộng bao lần
Thấy từ tiền kiếp sương ngần cỏ mơn
Chợt buông-chợt mất-chợt còn
Như thanh kiếm báu qua sông vuột chìm
Bỗng nhiên biệt tích đường chim
Một đôi huyền hạc về tìm bến quê
Trang kinh diệu hữu nhạn về
Hư hư mây ráng thê thê khói ngàn
Từng chương diễm tuyệt phong vân
Dòng dòng chữ nổi- vần vần mực khoe
Nghiêng sông cho suối theo về
Nghiêng lòng cho khúc đèo kề truông xưa
Nghiêng mây cho thác rót mưa
Nghiêng lòng cho rợp bóng dừa phấn tươi
Hành hương trọn một kiếp người
Mù mù tây trúc- vời vời đông thiên
Bước chân nở đóa hoa thiền
Môi chênh chếch nụ- mắt phiên phiến cười
Thiên thu một nắm tro rời
Vần-xoay-dịch-chuyển-đổi-dời-hoại-sinh
Sắc-không-chân-giả-bóng-hình
Cát: ân thiên hựu- bụi: tình khởi nguyên.
NGÔ NGUYÊN NGHIỄM
Viết tại Thư trang Quang Hạnh
Ngày Phong Vũ Oanh Liệt/ tháng 6-2013
MẠN CHÚ: Trường thi KINH VÔ THƯỜNG cùa Phù Hư Dật Sĩ VÕ THẠNH VĂN trước tác chia làm 10 thiên, mỗi thiên 1.000 câu thơ lục bát. Tổng cộng 10.000 câu thơ luc bát trong một tác phẩm. Cư sĩ VÕ THẠNH VĂN viết Trường thi KINH VÔ THƯỜNG, nằm trong 3 bộ Trường thi mỗi bộ cũng 10.000 câu lục bát. Ông còn là Nhiếp Ảnh Gia nghệ thuật gom tụ thiên khí vũ trụ trong một quan niệm vượt thoát và hóa thân trước vạn vật đồng nhất thể (xem Album Nhiếp Ảnh VÕ THẠNH VĂN trên Weblogs : vuontaongovhnt.blogspot.com).
NGÔ NGUYÊN NGHIỄM
Trích Tác Giả Tác Phẩm Người Đồng Hành Quanh Tôi, Tập 6 (Nxb Thanh Niên 2013).