VINH HỒ

(Sưu tầm)

 

Chuột Trong Thành Ngữ, Tục Ngữ, Ca Dao

 

Chuột là loài khôn ngoan, lanh lợi, tinh ranh, có vô số những thói hư tật xấu như: dơ dáy, truyền bệnh, ưa làm chuyện lén lút, ám muội, chuyên phá hoại, đục khoét, ăn cắp, tham lam, độc ác, vô hậu, ám chỉ những tham quan ô lại sống vinh thân phì da trên mồ hôi nước mắt của đồng bào. Tiền nhân còn lưu những câu thành ngữ, tục ngữ, ca dao đầy sinh động sau đây:

 

1. Chuột trong thành ngữ, tục ngữ:
 

Bày đường chuột chạy

Chim chuột (trai gái lén lút tán tỉnh ve vản nhau)

Chuột rút (nói về bắp thịt)

Chuột đội vỏ trứng

Chuột sa hủ nếp

Chuột chạy ống tre

Chuột chù phải khói

Chuột sa cũi mèo

Chuột sa lọ mỡ

Chuột bầy làm chẳng nên hang

Chuột chù lại có xạ hương

Đầu voi đuôi chuột

Đồ chuột chũi

Hôi như chuột chù

Len lét như chuột ngày 

Lù đù như chuột chù phải khói

Lủi như chuột 

Mắt dơi mày chuột

Mèo nhỏ bắt chuột to 

Ném chuột sợ vỡ bình

Nói dơi nói chuột

Rễ đuôi chuột

Sát linh miêu cứu vạn thử 

Sắc nanh chuột dễ cắn được cổ mèo

Thì thụt như chuột ngày

Thử = tý = chuột

Ướt như chuột lột

Vờn như mèo vờn chuột
 

2. Chuột trong ca dao:

Bao giờ chuột đến với mèo

Cóc theo bắt bướm vịt trèo ngọn cau

Thì ta mới hết thảm sầu.

 

Chim chích mà đậu cành sồi

Chuột chù trong cống đòi soi gương Tàu.

 

Chuột kêu chút chít đòi ăn con mèo
Chó chạy, chồn rượt đuổi theo

Chuột gặm chân mèo, muỗi đốt cánh dơi.

 

Chuột khôn cũng thể chuột nhà
Dầu khôn dầu dại cũng là chồng em.

Chuột chê xó bếp chẳng ăn

Chó chê nhà dột ra nằm bụi tre.

Chuột chù chê khỉ rằng hôi

Khỉ lại trả lời cả họ mầy thơm.

Chuột kêu chút chít trong rương

Anh đi cho khéo kẽo đụng giường mẹ hay.

Chuột kêu chút chít trong vò

Lòng anh có muốn thì mò lại đây.

 

Chúng chị đá tảng trên trời
Chúng em chuột nhắt cứ đòi lung lay
Cha đời chuột nhắt chúng bay
Đá tảng rớt xuống chúng mày gãy xương.

 

Con mèo con chuột có lông

Ống tre có mắt, nồi đồng có quai.

Con mèo con mẻo con meo

Vồ con chuột béo nhảy leo xà nhà,

Con mèo, con chuột lom xom

Để em tao ngủ bây dòm làm chi.

 

Con mèo trèo lên cây cau

Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà

Chú chuột đi chợ đường xa

Mua mắm, mua muối giỗ cha chú mèo.

Cưới nàng anh toan dẫn voi

Anh sợ quốc cấm nên voi không bàn
Dẫn trâu sợ họ máu hàn

Dẫn bò sợ họ nhà nàng co gân

Miễn là có thú bốn chân

Dẫn con chuột béo mời dân mời làng.

 

Con chuột mắc bẩy bới gốc tre già 

Đẽo ra đòn xóc chồng đi lính vợ ở nhà khóc hi hi
Trời ơi sinh giặc làm chi
Cho chồng tôi phải ra đi chiến trường.

 

Con cóc là con cóc đen
Hai vợ chồng trẻ thắp đèn ăn cơm
Ăn ra xới xới đơm đơm
Muốn cho sạch sẽ lấy rơm mà chùi
Chồng giận chồng đánh ba dùi
Chạy ra ngoài ngõ để nồi chuột tha
Chuột tha lên núi lên non
Chuột tha làm tổ cho con nó nằm
Chuột tha đem bán chợ Đầm
Bán đắt bán rẻ quan năm chuột về

Giàu chi gạo đổ vô ve
Chuột ăn không được mà khoe rằng giàu.

 

Ngày mai cấy lúa lăn tăn

Con chuột nó rúc thì ăn bằng gì?

 

Đi cùng bốn bể chín chu

Trở về xó bếp chuột chù gặm chân.

Mắt chuột, tai thỏ, mũi dơi

Trai thời gian xảo, gái thời đong đưa.

Mẹ chồng ở với nàng dâu

Như mèo với chuột thương nhau bao giờ!

Mèo nằm cho chuột đến vồ
Hổ nằm ngoan ngoãn cho bò liếm lông
Trời mưa cho nước phun rồng

Cho bấc chìm xuống, bềnh bồng gỗ lim.

Mèo nằm trổ máng vênh râu
Chuột chạy không bắt, lắc đầu ngao ngao...

Mèo khen mèo dài đuôi

Chuột khen chuột nhỏ dễ chui dễ trèo.

Rắn rồng bắt chuột mái rui

Em đừng than tới thở lui anh buồn.

Thích ngồi cắn chắt
Chuột nhắt chuột đàn
Đan lưới dọc ngang
Tiếc công anh lên đảnh xuống đèo

Ném chuột sợ vỡ bình