MAI QUANG
Bên Hiên Xuân
Bài thơ sau đây của Thiền sư Mãn Giác, đời Lý VN, nhiều người biết đến:
告疾示眾
春去百花落，
春到百花開。
事逐眼前過，
老從頭上來。
莫謂春殘花落盡，
庭前昨夜一枝梅。
Cáo tật thị chúng
Xuân khứ bách hoa lạc,
Xuân đáo bách hoa khai.
Sự trục nhãn tiền quá,
Lão tùng đầu thượng lai.
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận,
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai.
Dịch nghĩa
Xuân đi, trăm hoa rụng,
Xuân đến, trăm hoa nở.
Việc đời theo nhau ruổi qua trước mắt,
Tuổi già hiện đến từ trên mái đầu.
Đừng cho rằng xuân tàn thì hoa rụng hết,
Đêm qua, một cành mai đã nở trước sân.
Tiêu đề do Lê Quý Đôn thêm trong Toàn Việt thi lục.
Nguồn:Internet, Thơ văn Lý Trần (tập I), NXB Khoa học xã hội, 1977
Thiển nghĩ:
Về mặt từ ngữ.”Nhất chi mai” là cụm từ sang trọng, diễm lệ nhất, gây chú ý nhất trong khổ thơ.
“Một con én không làm nên mùa Xuân”. Ngàn, triệu, tỷ… con én cũng không làm nên mùa Xuân. Xét ở một góc cạnh, cánh én xuất hiện trên bầu trời báo hiệu cho trời sắp hay đang Xuân.
Cũng vậy “Nhất chi mai”, một cành mai nở muộn trước sân cũng chỉ là chỉ dấu cho mùa Xuân đang còn hiện diện. dù là ở sân trước, sân sau, hay bất cứ nơi đâu. Chớ tưởng những cánh hoa khác đã rụng là Xuân tận!
Con người trong Trời Đất có đêm, ngày, bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông vần chuyển. Qua Đông đến Xuân, qua Xuân đến Hạ… “ Xuân sanh, Hạ trưởng, Thu liễm, Đông tàn”…
Mùa Xuân vẫn tồn tại mãi trong Trời Đất, chưa mất bao giờ!
Vậy thì có một Nguyên Xuân, tồn tại và hiện diện mãi trong Đất Trời, vạn vật và trong con người?
Cũng như các bạn, người viết đang tìm câu trả lời cho riêng mình.
Nhân đây ghi tặng quí bạn bài thơ trong tập Mời Trà (xb 2012).
Cám ơn bạn bè thân hữu.
Tháng 2/11/2022)
Bên Hiên Xuân
MQ
Ngồi tiếc rẻ quĩ thời gian mỗi ngắn
Sao không tìm chơi cho Xuân cuộc dài ra
Lòng thế sự bốn mùa vần chuyển
Xin lòng ta Xuân mỗi sát-na
Dòng cổ tích âm lưu mãi chảy
Dáng hồng hoang trăng cổ độ chưa pha
Độc hành nghêu ngao hát
(Bắt chước người xưa):
“Hề!
Hoại, Không, Thành, Trụ”
Bên hiên Xuân
Trời Đất giao mùa!