BÙI THANH XUÂN
HAI CHIẾC LỒNG ĐÈN
"Khi trăng lên”
“Hãy gởi vào giấc mơ những chiếc lồng đèn”
“Lũ đom đóm đưa ta vào cổ tích”
“Đám trẻ con tóc cháy chân trần góp nhặt”
“ Hát dưới trăng”.
Sau cơn bão, mặc cho thiên tai vừa đi qua, đường phố còn loang loáng nước. Chạng vạng, những cửa hàng đèn màu sáng choang sau cửa kính, những chiếc xe chậm rãi tránh những ụ rác trên đường. Người ta rủ nhau đi xem sự tàn phá của cơn bão hơn là vì một công việc nào đó. Mặc cho những anh chị lao công đang vật vã, cực nhọc với núi rác, sự hiếu kì không vì thế mà dừng lại. Người xe chen chúc nhau. Họ không tranh cãi một chổ trên đường chật hẹp, thiên tai giúp họ bớt nóng nảy hơn.
Bầu trời đầy sao, trăng cũng đang lên. Rằm tháng tám, nếu không có cơn bão tàn phá vừa qua, đêm trung thu thật tuyệt. Bọn trẻ con trong những xóm lao động nghèo cùng nhau ra phố, thích thú không khí náo nhiệt đêm rằm tháng tám, chúng chỉ có thể nhìn thấy được trên những con phố sầm uất, tráng lệ. Xóm nghèo người ta không có nhiều tiền để thuê đội lân, không gian trầm lắng trong những con hẻm.
Trong hẻm sâu, ngoằn ngoèo, nhếch nhác, hai đứa trẻ nắm tay nhau, luồn lách qua những vũng nước. Hai chị em rụt rè băng qua đại lộ. Hớn hở, tung tăng trên vỉa hè lát gạch. Lại phải lách qua những đống rác, nhánh cây bị gãy.
Từ chiều, tiếng trống ngoài phố đã rộn rã dội vào trong xóm.Thằng bé náo nức lắm, đòi chi dẫn đi xem. Con chị thương em, dẫn em ra phố không nói cho mẹ biết. Nó hối hận vì không chịu nghe lời mẹ.
Nhưng tiếng trống quyến rũ quá, nó lại muốn cho em trai được vui, được nhìn thấy đầu lân cùng với ông địa. Những thứ trong xóm nghèo chưa bao giờ thấy. Nó thắc mắc tại sao xóm trong và ngoài kia lại có sự khác nhau kì lạ quá. Bên ngoài cái gì cũng có, cũng vui, cũng đẹp. Còn bên trong trẻ con nhiều nhưng chẳng có gì để chơi.
Đèn màu nhấp nháy, phố phường nhộn nhịp, thúc giục hai đứa trẻ bước nhanh. Phía trước một khách sạn, đội lân đang trình diễn màn múa nghệ thuật. Con lân nhảy múa trên giàn sắt, đầu chúc xuống đất. Người và xe cộ dừng giữa lòng đường, giao thông ùn tắc nhưng hai đứa bé cố lách vào đám đông cho bằng được.
Thằng bé hớn hở, nói với chị:
-Ơ..Đầu lân đẹp quá chị.
Con chị nhìn em âu yếm:
-Ông địa kìa, em thấy chưa, có vui không?
-Vui.
Con bé kéo tay em:
-Ra đứng trước chị mà coi nè.
Lần đầu bọn chúng tự dẫn nhau đi xem múa lân, hai khuôn mặt sáng ngời, mừng vui khi được nhìn thấy đội lân. Đầu lân thật to, lại được chạm tay vào ông địa hay nhìn mấy anh thay nhau đánh trống. Chúng vỗ tay, hò reo, lúc ông lân nhảy qua chướng ngại, lộn vòng hay lắc lư cái mông.
Con chị ôm vai đứa em, cố gượng vững tấm thân nhỏ bé, yếu đuối cho thằng em không bị đám đông xô ngã khi. Lân từ trong sảnh khách sạn chạy ra ngoài, đám đông dạt ra hai bên. Một chú người lớn đứng che cho hai đứa không bị chen lấn, té ngã khi con lân cúi đầu lạy, kết thúc màn trình diễn.
Hai đứa trẻ lại luồn lách đám đông, rảo bước dọc vỉa hè. Chúng nhìn thấy cái gì cũng đep, cũng thích, cũng dòm ngó.
Chị em nó tối nay đã không nghe lời mẹ, liều lĩnh dẫn nhau ra phố đông người.
-Em có vui không?
-Dạ vui, nhưng em thích mình tự múa lân thôi.
-Em còn nhỏ, chưa múa được đâu.
-Được mà, nhưng mà không có đầu lân cho em, mẹ chỉ hứa mua lồng đèn mà mẹ chưa về.
Đứa bé rơm rớm nước mắt. Con chị an ủi:
-Mai mới rằm mà, mẹ còn làm việc. Kìa, em thấy rác nhiều không? Tối nay chắc mẹ mệt lắm, khuya mẹ về, có cho em mà.
Con chị nhìn đống rác trước mặt, lau nước mắt cho em.
Chúng lang thang trên nhiều con đường, phố xá đông đúc, nhộn nhịp, thằng em không còn nhớ lời hứa của mẹ nữa, hai đứa nắm chặt tay nhau cho khỏi lạc.
-A, đằng kia có múa lân nữa kìa, mình đến coi nghe chị.
-Ừ, từ từ thôi, em chạy nhanh, chị theo không kịp.
Lúc hai đứa trẻ chen vô được phía trước, hồi trống kết thúc, lân lui ra. Cậu bé hỡn dỗi, trách chị không chịu đi nhanh hơn. Con chị an ủi:
-Tại mình đến trễ, thôi về đi em. Về đợi mẹ.
Với hai đứa trẻ, lang thang trong đêm trung thu như vậy đã là quá đủ, quá liều lĩnh. Chúng thỏa mãn với những màn trình diễn múa lân như làm xiếc của các anh chị. Thích nhất là tiếng trống lúc nhanh, lúc chậm, đầu lân phải nghe theo tiếng trống mà múa.
Những đống rác vơi dần, mấy cô chú công nhân dọn dẹp vẫn miệt mài với công việc. Đứa chị gái muốn nói cho đứa em hiểu rằng, mẹ mình tối nay rất vất vả, cực nhọc, không về sớm được. Thằng em mới sáu tuổi, khó có thể giải thích cho nó hình dung được công việc của mẹ cực khổ như thế nào?
Cô bé mãi suy nghĩ, cho đến khi ngang qua cửa hàng bán lồng đèn. Thằng em chùng chình rồi dừng lại, nhìn vào những màu sắc lung linh treo lơ lửng trên đầu. Những chiếc lồng đèn bằng nhựa, đủ màu sắc, thôi miên hai chị em nó, chúng nhìn không chớp mắt, thèm thuồng.
Cô bé hiểu rằng chúng không thể chạm vào những chiếc lồng đèn xinh đẹp đó, kéo tay em lôi đi. Còn cách một ngã tư nữa sẽ đến đầu hẻm vô nhà. Đèn xanh bật sáng, hai chị em băng qua đường. Muốn về nhà thật nhanh, sợ mẹ biết, nhưng đôi chân chúng nó bị phố đêm thôi miên, không muốn về.
Những cửa hàng trưng bày thứ gì cũng đẹp. Tủ kính cửa hàng bánh kẹo sáng choang, trưng bày nhiều loại bánh ngon. Mùi bơ sữa thoang thoảng, cậu bé hít hà. Bánh trung thu được bày biện trong những chiếc hộp màu đỏ, nhiều người chen nhau đợi mua. Cửa hàng cũng là lò sản xuất bánh nên mùi thơm bay ra, níu chân hai đưa trẻ.
Cô bé hiểu rằng những chiếc bánh đắt tiền kia không dành cho chị em nó. Chỉ có thể ngửi mùi bơ sữa, nhìn mấy cái khối hình màu cánh gián, tưởng tượng mùi vị ngon ngọt đó mà thôi. Cậu bé chùng chình khi cô chị nắm tay kéo đi, đôi chân nó tê dại mất rồi. Cô bé cũng không khá hơn, cắn chặt hai hàm răng, cố nuốt nhanh nước bọt, để khỏi bật ra sự ham muốn được cắn vào chiếc bánh hấp dẫn đó. Nó mạnh mẽ, dứt khoát nắm tay em lôi đi thật nhanh, thoát khỏi cái màu quyến rũ khó cưỡng. Sự thèm thuồng có thể khiến nó mềm lòng, không thể bước đi được.
-Về đi em! Về nhà chị với em chơi múa lân.
Thằng em mặt bí xị:
-Có lân đâu mà chơi.
Câu nói của đứa em cứa vào trái tim con bé. Khi Ba nó còn sống, thường đến trung thu, tự làm đầu lân bằng những hộp giấy nhặt được. Mẹ nó múa lân còn Ba làm ông địa.
Đã qua một năm, Ba nó không về nữa, thân xác đã chìm theo chiếc tàu cá dưới đáy biển khi bão tố đi qua, không chạy thoát kịp, chỉ có hai người trở về.
Cô bé đi bên cạnh em, cả hai đứa không nói chuyện với nhau khi vào con hẻm nhếch nhác. Xóm nghèo vài chục ngôi nhà lụp xụp. Bọn trẻ con đang tụ tập rồng rắn rước đèn trung thu. Những lồng đèn bằng tre và giấy báo, những ngọn đèn cầy lắc lư, bọn trẻ hát hò nhảy múa. Có đốm lửa bùng cháy, tiếng khóc, tiếng la mắng bắt đền.
Chúng không biết làm lồng đèn như bọn trẻ nên không được tham gia trò chơi. Hai chị em lủi thủi về nhà.
Trăng lên cao, cậu bé ngồi ở thềm nhà chờ cô chị mang cơm ra ăn, chúng đợi mẹ về.
Người phu quét đường đi thụt lùi, tiếng chổi tre xoèn xoẹt từ trái qua phải. Đoạn đường phải dọn dẹp còn gần cây số nữa. Cơn bão tàn nhẫn để lại quá nhiều rác rưởi. Chị cố làm thật nhanh cho xong phần việc của mình. Hi vọng đêm trung thu những cửa hàng đóng cửa trễ, chị sẽ mua hai chiếc lồng đèn ngôi sao.
Mười một giờ đêm, chị thấy đói. Cà mèn cơm lúc chiều đem theo vẫn còn treo bên hông chiếc xe đẩy. Chị ngồi xuống dựa trụ điện, ăn vội vàng, vừa nghĩ đến hai đứa con chờ đem lồng đèn về mà thương. Gần nửa đêm, có lẽ bọn chúng đã lên giường ngủ rồi. Tội nghiệp, mồ côi cha, nhà nghèo nên trung thu chẳng có gì.
Chiếc xe du lịch bóng loáng dừng lại bên chiếc xe rác. Người phụ nữ trong xe hạ cửa kính, vứt vật gì đó. Mắt người phu quét đường sáng lên. Hình như đó là một chiếc lồng đèn, chị nghĩ vậy. Bên trong xe có tiếng la hét của mấy đứa trẻ. À, chắc chúng được mẹ chở đi dự trung thu ở đâu đó trở về, không vừa lòng điều gì đó khiến cho mẹ bọn chúng nổi giận.
Chị đứng dậy, bước đến nhìn vào chiếc xe đẩy. Không phải một mà đến hai cái. Chị nhặt lên. Hai cái lồng đèn hình con đom đóm màu xanh còn mới nhưng rách một vài chỗ, không sao, chị sẽ lấy giấy báo dán lại.
Con đom đóm lập loè lượn trên ngọn cây trứng cá rồi sà xuống gần sát mặt đất. Nó bay trong sân lúc thấp, lúc cao, lúc lướt trên đầu, lúc chập chờn trước mặt hai đứa trẻ. Đom đóm bay ra hàng rào, đậu trên cây bông giấy. Đom đóm lại bay vào, lướt lần nữa trên đầu hai đứa trẻ rồi vút lên cao, mất hút dưới ánh trăng. Con bé nhìn theo, thảng thốt:
-Ba..Ba! Ba ơi!
Nước mắt nó chảy xuống đầu cậu bé.
-Ba về rồi hả chị?
-Không, em. Chỉ có hai con đom đóm thôi.
-Mà sao em nghe chị gọi Ba.
-Ờ, chị tưởng Ba đem đom đóm về cho mình.
Hai chị em ôm nhau khóc.
Thằng em ngủ gật trên cánh tay chị. Cô bé xua bàn tay bé nhỏ đuổi muỗi cho em, chờ hai con đom đóm quay lại. Nó hy vọng vậy thôi.
Chờ mãi, chắc đã khuya lắm mà mẹ vẫn chưa về, nó nằm xuống bên cạnh em thiếp vào giấc mơ.
Nó mơ Ba đưa nó đến trường, mơ đêm trung thu Ba cõng trên vai đi dạo phố, mơ Ba ngồi dán chiếc lồng đèn bánh ú. Nó hỏi sao không làm lồng đèn ông sao, Ba nó xoa đầu, mỉm cười: “ Ba không biết làm..ngôi sao”.
Nó mơ đứng đằng yên sau xe đạp ôm chặt cổ ba, miệng liếng thoắng, ríu rít như chim.
Nó mơ lững thững sau ba mẹ, bước vào cửa hàng bánh trung thu. Thằng em thích cái hình vuông, còn nó chọn cái tròn tròn bên trong chiếc hộp có nắp bằng nhựa, trong suốt.
Nó mơ hai con đom đóm bay về cõng chị em nó đi. Một con là Mẹ, một con là Ba. Mẹ cõng em, còn Ba cõng nó, cùng bay trên những ngọn cây, lướt qua những toà nhà cao ngất, lượn lờ quanh những chiếc ghe trên sông, vút lên cao, cao mãi. Gió mát lướt qua má lành lạnh. Hình như trời đang mưa. Những hạt mưa cao hơn nó đang rơi xuống. Bàn tay Ba vuốt ve trên má nó âm ấm. Nó nghe tiếng thổn thức từ đâu đó xa lắm. Mưa cứ rơi, nhưng nó không còn thấy lạnh nữa.
Cô bé mỉm cười trong mơ, miệng nhai nhóp nhép. Nó đang mơ cắn miếng bánh trung thu ngọt lịm.
Nó mơ, mơ mãi, chìm sâu giấc ngủ bên cạnh đứa em trai, dưới mái hiên đầy ánh trăng và những hạt sương khuya.
Người phụ nữ về nhà đã hơn một giờ sáng. Chị nhẹ nhàng mở cánh cổng, đẩy thêm tí nữa cho rộng thêm, dắt xe đạp vào bên trong. Dưới ánh trăng mờ mờ, chị nhận ra hai hình hài nhỏ bé thân yêu đang ôm chặt lấy nhau ngủ ngon lành dưới mái hiên. Người phụ nữ đặt hai chiếc lồng đèn đom đóm bên cạnh rồi ngồi xuống ôm hai con vào lòng. Chị bật khóc không thành tiếng. Những giọt nước mắt thì không giấu được. Từng giọt nhỏ xuống khuôn mặt hai đứa bé. Chị thì thầm:
-Em xin lỗi đã bỏ hai con ở nhà trong đêm trung thu.
Chị nghe vang vang tiếng anh bên tai:
-Sao lại xin lỗi anh. Hãy xin lỗi hai con chứ. Mà không, em chẳng có lỗi gì đâu, tại mình nghèo khổ quá.
Quệt những giọt nước mắt, chị ẳm từng đứa đặt vào giường thật nhẹ nhàng, rón rén mang hai chiếc lồng đèn cũ người ta vứt đi, ngồi giữa nhà dán lại những vết rách, xong cẩn thận treo bên cạnh hai con rồi mới đi tắm rửa.
Trước khi đi nằm, chị đến bên bàn thờ thắp cho chồng nén nhang. Ba ngày trước giáp năm chồng, hoa trên bàn thờ vẫn còn tươi. Chị nhủ lòng, sáng mai sẽ đưa hai con ra bờ biển thắp nhang trên mộ gió của chồng.
Chị thiếp đi bên cạnh con với những giấc mơ hạnh phúc của mình.
Trong mơ, chị dẫn hai con đi vào cửa hàng lồng đèn trung thu.
Chị thích lồng đèn con cá màu đỏ, nhưng chúng nó chọn màu xanh, hình con đom đóm.
Chị mỉm cười.
"Khi trăng lên”
“Hãy gởi vào giấc mơ những chiếc lồng đèn”
“Lũ đom đóm đưa ta vào cổ tích”
“Đám trẻ con tóc cháy chân trần góp nhặt”
“ Hát dưới trăng”
Trung thu 2015
BTX