BÙI THANH XUÂN

Ca Khúc Happy New Year

Và Tiểu Thuyết Brave New World

 

“No more champagne  
And the fireworks are through  
Here we are, me and you  
Feeling lost and feeling blue …”

Ca khúc Happy New Year là một sáng tác của ban nhạc ABBA đã trở thành ca khúc bất hủ được hát trong dịp Tết trên toàn thế giới. Giai điệu quyến rủ. Nó len lõi mọi ngóc ngách trên trái đất. Từ làng mạc xa xôi. Từ thung lũng núi đồi. Bềnh bồng trên các đại dương. Lan tỏa trên các đường phố…

Ngày 11/2/1980 Happy New Year vang lên lần đầu tiên với tiếng hát của Agnetha Faltskog. Bắt đầu cho một huyền thoại.

Happy new year ra đời vào một thời điểm khá nhạy cảm, khi vinh quang của ABBA đang ở đỉnh cao và cũng là lúc đi đến hồi kết thúc. Có nhiều ý kiến, phân tích cho rằng tâm trạng nội dung phản ánh liên quan tới cuộc chia li của Bjorn và Agnetha. Theo tôi, điều này là chưa đủ.

Năm 1979 cũng là năm đôi uyên ương Bjorn và Agnetha, giọng ca chính của nhóm tuyên bố ly dị. Hình ảnh đẹp đẽ của cặp đôi này đang dần đổ vỡ kéo theo sự tan rã của cả ban nhạc ABBA vào cuối năm 1982 không bao giờ có thể tái hợp lần nữa 

Hàng tỷ người đã nghe bài nhạc này trong mỗi dịp Xuân về. Người ta nghe đi, nghe lại nhiều lần nhưng mấy ai thực sự quan tâm đến lời nhạc để hiểu rõ ý nghĩa của nó

Lời bài hát đặc biệt hay và giàu tính triết lý. Nó khoác lên mình một cảm giác man mác buồn, một chút tĩnh tại mà chúng ta chắc chắn thường cảm thấy vào mỗi dịp năm hết Tết đến. Buồn vì những gì đã qua, hoài nghi về một tương lai không định sẵn. Ngôn ngữ của Happy new year chắc hẳn nằm ở việc nó có thể chạm đến trái tim của tất cả mọi người, khi con người dù là ai, ở đâu, giàu hay nghèo, cũng đều buồn vui lẫn lộn vào khoảnh khắc này.

 

Nhưng thực tế nội dung bài hát lại không hân hoan, rộn rã như giai điệu ấm áp, vui tươi

Phải chăng do ảnh hưởng tâm trạng từ cuộc hôn nhân đang tan vỡ nên ca khúc Happy New Year được dàn dựng trên một nốt nhạc trầm? Nó thật hoàn hảo. Giai điệu sâu lắng, tinh tế. Nhưng Happy new year có thực sự “happy”?

No more champagne And the fireworks are through Here we are, me and you Feeling lost and feeling blue

“Champagne đã cạn Và hoa giấy đã tàn Và anh với em, ở nơi đây Tràn đầy nỗi mất mát và buồn bã”

...

Agnetha cất tiếng hát khi bữa tiệc vui đã hết vào buổi sáng mùng Một ảm đạm khác hẳn hôm qua. Cách diễn giải đơn giản nhất về Happy new year là tâm trạng của một đôi tình nhân sau bữa tiệc giao thừa, với tâm trạng ảm đạm và bi quan.

“It’s the end of the party”.

Tiệc đã tàn và mất mát. Không gian không còn tươi sáng như ngày hôm qua. Một số từ hoặc nhóm từ trong bài hát diễn tả màu xám xịt và buồn chán sau buổi tiệc champagne cuối năm. Lúc đôi tình nhân chia tay lại là khoảnh khắc bắt đầu năm mới. Cái buồn ảm đạm cuối hòa chung với sự tinh khôi, rộn ràng ngày đầu năm mới chẳng thấy điều gì sáng sủa hơn nhưng cả hai đều phải nở nụ cười và nói “Happy New Year”, chúc nhau một năm mới tốt lành. Nhưng đó là nụ cười cay đắng.

Happy New Year không có tiếng chuông ngân ngân như đêm Giáng sinh. Không có tiếng lanh canh chạm cốc chúc mừng ngày đầu năm. Phần giai điệu có sức cuốn hút, từng nốt nhạc làm xao xuyến rung động lòng người, gợi lên một tình cảm sâu lắng dạt dào khó có dòng nhạc nào quyến rũ hơn, thích hợp cho không khí ngày Tết. Tuy nhiên, ca từ thì ngược lại. Nó chất chứa tâm trạng của nhạc sỹ và ca sỹ với một nhân sinh quan chán chường, tuyệt vọng trong hiện tại và tương lai.

Seems to me now that The dreams we had before. Are all the dead, nothing more than confetties on the floor.

“Dường như những giấc mơ trước đây của chúng ta đều tan biến đi, Đều đã chết như những hoa giấy trên sàn nhà”

Happy New Year báo hiệu sự tan vỡ của ABBA. Vinh quang để rồi kết thúc hai năm sau đó

Giọng ca Agnetha lạnh lùng nhưng vẫn thoát ra nỗi buồn. Bàng bạc và sâu lắng đến kì lạ. Happy New Year như một hiệu lệnh phải sống mạnh mẽ trong ngày mai dù có xảy ra bất cứ điều gì. Phải tiến lên phía trước mặc dù chẳng biết đi đâu trong tâm trạng uể oải buồn chán đó

Họ cạn ly, chúc nhau sống có ước mơ. Hi vọng sẽ có đủ ý chí để vượt qua những khó khăn và thực hiện ước mơ đó. Vì nếu không ước mơ, không hy vọng, không hành động rồi cũng sẽ nằm xuống và chết.

Trong MV ca khúc Happy New Year, Agnetha ngồi hát trên ghế salon còn Bjorn đứng quay lưng, nhìn ra cửa sổ. Trên bàn chai champagne đã cạn, hoa giấy lăn lóc trên sàn nhà. Những bong bóng đỏ vàng nằm lặng im. Hình ảnh này nói lên sự tuyệt vọng của đôi uyên ương không còn mặn nồng trong bữa tiệc giao thừa. Họ nghĩ về một ngày mới bất định, bi quan. Kết thúc bài ca, Agnetha đi đến bên cạnh Bjorn đang bất động bên khung cửa sổ. Cả hai cùng nhìn ra ngoài. Một cái nhìn vô hồn, bất định, lo âu. Như đang nhìn một thế giới khác đang hình thành. Một “Tân thế giới dũng cảm” (Brave New World)  Bjorn và Agnetha không nắm tay nhau, ôm choàng lấy nhau âu yếm như cặp tình nhân trong ngày đầu năm mới. Rồi mười năm nữa sẽ ra sao? Những điều gì đang đợi chờ phía trước khi cuộc tình đã vỡ. Hoặc một thế giới đổi thay khi năm 1989 đến.

Sau câu chúc Happy New Year là một lời cảm thán

“In another ten years time. Who can say what we’ll find. What lies waiting down the line. In the end of eight-nine”.

...

Trong không khí rộn ràng Tết người ta thường tha thứ cho nhau, ít quan tâm đến những điều nhỏ nhặt, không vui. Giai điệu Happy New Year quá quyến rũ, thích hợp trong những ngày này nên rất nhiều người để ý đến hoặc không hiểu rõ về nội dung bài hát. Hoặc nhiều người biết nhưng vẫn thưởng thức nó. Phải chăng bài hát có ma lực cuốn hút khiến người nghe không cần phải suy nghĩ.

Không riêng vì chuyện tình tan vỡ của đôi uyên ương mà nội dung bài hát có phần ảm đạm, u ám. Nó còn liên quan đến một chuyện khác lớn hơn. Đó là sự ảnh hưởng từ tiểu thuyết “Tân thế giới dũng cảm” (Brave New World) nỗi tiếng của nhà văn Anh Aldous Leonard Huxley (1894 – 1963 ) xuất bản năm 1932 lấy bối cảnh thế kỷ 26. Nằm trong top 100 tác phẩm hay nhất mọi thời đại. Ông tiên đoán những phát minh khoa học và cả những nghịch lý của xã hội. Một nhà nước thế giới không còn gia đình riêng, không có nghệ thuật, triết học. Con người dường như chi là những robot thông minh vô cảm. Điều này được thể hiện trong một đoạn của Happy New Year.

Some times I see. How the Brave new world arrives. And I see how it thrives. In the ashes of our lives. Oh yes, man is a fool. And he thinks he’ll be okay. Dragging on, feet of clay. Never knowing he’s astray. Keeps on going anyway.

“Đôi khi tôi thấy rằng. Thế giới mới dũng cảm đang đến. Và nhìn thấy nó thật phồn vinh. Trên tro tàn của cuộc đời ta. Ôi, con người là một tên khờ. Và cứ tưởng rằng mình vẫn ổn. Lê những bước chân bằng đất sét. Chẳng biết mình lạc lối mất rồi “

...

Hơn nữa thế kỷ nay thế giới có biết bao biến động, đổi thay. Một thế giới hỗn mang luôn đem đến tai họa cho loài người. Những phát minh khoa học khiến cho con người trở nên độc ác hơn, lạnh lùng hơn. Người ta bắn giết nhau, làm giàu trên thân phận người khác. Mặc kệ sự đói nghèo của đồng bào, người ta vẫn thản nhiên đùa giỡn trên số phận dân tộc mình. Đó là những mãng đen tối trong vinh quang khoa học. Người ta toan toan tính, lọc lừa, vô cảm và tự hào về sự độc ác.

Các quốc gia phân cực thành những lực lượng đánh nhau, hận thù, giết chóc. Những nhóm người phân chia thành các lực lượng tranh giành, lật đổ, lừa bịp, cai trị nhau, còn chúng ta bất lực hoặc bàng quan ngồi nhìn. Lời cảm thán là cứ tiếp tục sự bất lực hoặc bàng quan này, chúng ta đã chọn cho mình cách kết thúc bằng sự chết. Và để tránh sự chết, hoặc một cái kết vô vị, chúng ta có thể hành động, ước mơ, có thể đặt niềm hy vọng.

Một nhà nước thế giới  trong tương lai, khi mà con người được thiết kế theo công nghệ tiên tiến và được tẩy não. Những người lãnh đạo tuyên truyền về một đất nước mà mọi người đều  hạnh phúc. Những em bé được sinh ra trong ống nghiệm. Sự tiên đoán này trước khi có máy tính, kỷ thuật di truyền và vũ khí hạt nhân. Một xã hội toàn trị của tương lai, con người không thể kiểm soát được cuộc sống và số phận của mình

Việc sử dụng các công nghệ để kiểm soát xã hội, nó hoàn toàn không mang lại hạnh phúc và chân lý. Đó là sự ngụy biện nguy hiểm của nhà nước toàn năng. Một đất nước không cần có gia đình, niềm đam mê và các mối quan hệ. Công dân của nhà nước thế giới không có cha mẹ, vợ chồng, con cái hoặc người thân yêu. Bởi vì mối quan hệ đó tạo nên cảm xúc và do đó sẽ tạo cho xã hội sự bất ổn, xung đột, bất hạnh

Brave New World. Một thế giới mới phi nhân tính của tiến bộ khoa học sẽ đến. Một xã hội dựa trên những nguyên tắc của sản xuất hàng loạt, quan hệ tình dục và sinh sản có điều kiện. Một thế giới mà con người không cần có cảm xúc. Căn nguyên của mọi tội lỗi xuất phát từ cảm xúc. Cảm xúc gây ra hận thù, đố kỵ, ganh ghét, đua tranh. Nó chính là cội nguồn của sự hủy diệt thế giới mới nên cần phải triệt tiêu, không cần những sản phẩm văn hóa tinh thần như âm nhạc, hội họa, văn học, phim ảnh…

Happy New Year đã gởi đi thông điệp đầu năm cho toàn thế giới về một tầm nhìn đáng sợ của tương lai.

Giai điệu Happy New Year rộn ràng trong lời nhạc buồn như thúc dục loài người tiến lên. Quên đi những tối tăm ngục tù, thoát khỏi sự ràng buộc của văn minh loài người, vươn đến một xã hội tự do thật sự. Quên đi những nghịch lý của xã hội, nơi con người phu thuộc vào những văn bản, nội quy, luật pháp phi lý. Phụ thuộc vào những máy móc hiện đại, thuốc men, thực phẩm đấy hóa chất. Điên cuồng với chất kích thích và tình dục

Some times I see. How the brave new world arrives...

Một Tân thế giới độc tài toàn trị  đang đến một cách mạnh mẽ. Văn minh của nó là sự tàn phá, sự man rợ tràn ngập. Sự thống khổ của nhân loại được thay thế cho cảm xúc. Một nhà nước toàn trị quyết đinh số phận thay cho con người.

Chúng ta đang hưởng thụ thành quả của tiến bộ khoa học và tự hào về nó. Nhưng chúng ta đâu biết rằng mình đang đi bằng đôi chân đất sét u mê. Dragging on, feet of clay. Đâu biết rằng mình đang bước dần đến chỗ hủy diệt. Thế giới cổ đại hay hiện đại không phải là một thực thể không thay đổi. Những biến đổi xã hội trong tiến trình lịch sử sẽ có lúc rơi vào thảm họa nếu ta không chịu thức tỉnh

*****

Happy New Year

Happy New Year

May we all have a vison now and then

Of a world where every neighbour is a friend

...

Giai điệu ấy vẫn quyến rũ, lắng đọng và rộn ràng làm rung động hàng triệu trái tim. Những cảm xúc này, dù ở thời đại nào, đất nước nào dù đen hay trắng, đỏ hay vàng cũng chẳng thể khác đi và cũng chẳng bao giờ cũ.

Vậy thì cớ gì Happy New Year không thể ngân vang trong những ngày đầu năm mới vì một số người cho rằng nội dung bài hát quá buồn chán

Happy New Year không phải là bài hát buồn. Ngược lại, là một thông điệp gởi đến cho mọi người hiểu rằng một ngày mình sẽ già đi và tan biến khỏi trái đất này như một lẽ tự nhiên. Điều đó cũng có nghĩa rằng chúng ta cần phải yêu quý từng ngày còn lại. Phải biết sống một cách có ích và nhận thức được việc mình làm và điều gì đang và sẽ xảy ra.

Happy New Year không hề u ám. Nhất định thế.

ABBA là sứ giả mang Happy New Year đến cho mọi người như một lời cảnh báo về một thế giới không còn cảm xúc trong mai sau.

Steve Jobs đã nói: “Thời gian của các bạn là hữu hạn, vì thế đừng phí phạm thời gian để sống cuộc đời của người khác. Đừng bị sập bẫy các giáo điều để phải sống cuộc sống của mình theo cách nghĩ của người khác…”.

Hãy tận hưởng hạnh phúc hiện tại và tỉnh táo bước vào tương lai.

Chúc bạn năm mới vui vẻ và hạnh phúc!

 

  Trở lại chuyên mục của : Bùi Thanh Xuân