MAI QUANG

Trích Đọc 7 Cặp “Kết cú” Trong thơ Đường luật của Vinh Hồ
 

thơ Vinh Hồ- Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Mỹ- Florida USA 1999.

 Gởi Điềm Ca

 
Nhà thơ Vinh Hồ (tác giả thi tập: thơ Vinh Hồ) và chúng tôi (tác giả bài viết) có cùng với nhau ít nhất là 4 cái “đồng”: Đồng hương; đồng trang lứa; đồng điệu và đồng cảnh ngộ.
Cho nên  người viết không lấy gì làm ngạc nhiên (và hiểu được tại sao), cách đây trên 20 năm, anh đã chọn thể thơ xưa Đường luật thất ngôn bát cú (1) để gói ghém, truyền tải, diễn đạt xúc cảm, nội tâm (bên cạnh,  anh còn dùng những thể thơ khác trong sáng tác).
Phạm vi bài này cũng không đi sâu vào khảo sát Thi pháp có đặc biệt chi, khiến có ai đó đã gọi thơ Đường luật của anh là “Đường-luật-Vinh Hồ”.
Không!
Không có ý đi vào  khảo sát Chương pháp, Cú luật. Không đi vào phân tích thủ pháp Vinh Hồ qua Khởi- Thừa- Chuyển- Hiệp hay coi thử  trong mỗi  bài anh Khởi đề ra sao, Phá đề thế nào? Không săm soi chi 2 cặp 4 câu Đối  (Trạng và Luận).
Người viết chỉ chú mục vào Kết Cú, cặp Kết (câu 7 & 8), nơi đó lắng đọng ý thơ toàn bài. Nơi đó cũng là  nơi tác giả điểm nhãn cho con rồng  “thất ngôn bát cú” bay vào cõi Thơ. Nơi đó mở ra một chân trời mênh mông bát ngát, với dư âm, vọng âm “ý tại ngôn ngoại”. Nơi đó tiếng lòng của người thơ vang vọng  không dứt. Nơi đó có đủ hỉ, nộ, ái, ố... Nơi có thể là tiếng kêu thảng thốt, trầm thống, hay tiếng gọi đò lạnh cả bến sông khuya tịch mịch… Nơi đó cũng có thể là “đầu sào trăm trượng” ; “vực thẳm buông tay” (2 a, b).
Nào! chúng ta cùng thử đi vào 7 bài Đường luật sau:

 Những mùa trăng bình yên thơm nức hương cau thoảng gió đồng của thời thơ ấu. Sáng ra, đã thấy hoa cau trải trắng đầy thềm. Cái “nhân chi sơ” vẫn trẻ thơ nguyên đó, dù trong lưu lạc, lúc rộn ràng tất bật hay lúc tịch tĩnh khoá mình trong phòng văn thì cuốc vẫn kêu xuân muộn, mưa bụi vẫn nở hoa xoan đầy sân. Cái của người nay, cái của người xưa không khác. Cái khác chỉ là hoa cau với hoa xoan (hề chi!):

Hàng dương (phi lao) soi bóng đứng chào ai. Lá bàng chạm ngõ theo bước gió. Đến, ở, đi, về trong một chuỗi thành trụ hoại không. Rồi dẩn tới cái Không của không khứ không lai. Như khứ như lai!
Tiếng mưa vỡ hạt  trên cổ tháp vẫn mãi tùy thuận tùy duyên. Và:

Đêm yên tĩnh/ Người định tĩnh. Sao trời ngừng lung linh. Thời gian ngưng chảy trong dòng ý niệm. Cõi Phi-Thời- Gian. Người hòa vào vũ trụ- Vạn vật đồng nhất thể-không còn ranh giới nhị nguyên, tha- tự, chia chẻ. Một cô đơn tuyệt cùng:

Chiều xuống ngồi bên tháp Bửu Dương/Bâng khuâng hoa điệp nở ven đường/Long chầu, lân phục văn kinh pháp/Hạc nội, mai ngàn lẩn khói sương/Cây gạo bao năm rồi trút lá/Dòng sông một thoáng hiện vô thường

 
Sinh tử sự trùng trùng về đâu? Cát vữa âm thầm bong tróc, vỡ vữa với thời gian và trở về với Đại địa. Bên dòng sinh tử luân hồi, đêm vẫn nhả hương ngàn đời tịch tĩnh. Mùi hương của Giới-Định-Huệ, Giải Thoát, Giải Thoát Tri Kiến. Của:

Ba trăm năm trầm mặc phương đông/Tháp cổ, me già ôm mái cong/Lối gạch trăm đường nhòa sứ đạo/Chày kình một tiếng đọng tầng không/Dòng sông trong trẻo, mây in bóng/Tán gạo tơ non, ráng tụ đồng

Khách đi/Khách đến quang cảnh rộn ràng. Chùa vẫn tĩnh lặng với nụ cười trầm mặc trên tòa sen. Cây me vẫn rắc lá vàng trong gió, lả tả bên song như nhắn nhủ thế nhân  đang sống-chết, đánh mất cái đang-là trong từng sát na sống.

(1).…"Thể thơ Đường luật, về hình thức, các nhà thi học phần đông đều công nhận là toàn hảo. Nhưng nó chỉ thích hợp với những tình cảm đã tiết được tiết chế, với những tâm hồn trầm tĩnh, với những người nặng về đời sống nội tâm. Nó không thích hợp với người hiện đại, bởi lòng luôn luôn bị ngoại cảnh chi phối, rất ít khi được yên tĩnh, ung dung, nhịp lòng với nhịp thơ không thể hài hòa với nhau được thỏa đáng…” (Quách Tấn- Chút Lòng 23.9.1980-Thi Pháp Thơ Đường).

MAI QUANG