Sáng Cho Người Niềm Vui,
Chiều Giúp Người Bớt Khổ
Tạp Bút
 

Tôi rất tâm đắc khi đọc câu Pháp Cú sau đây trong Phẩm Ngàn (Sahassavaggo): “Tụng đến ngàn câu vô nghĩa, chẳng bằng một câu có nghĩa lý, nghe xong tâm liền an vui, tịch tịnh”. Từ lời giáo huấn trên của Đức Phật, tôi nghĩ - chỉ cần nhớ và làm theo một câu trong muôn ngàn lời dạy của Đức Phật thôi, trong suốt cuộc đời mình, cũng sẽ mang lại cho ta, cho người nhiều niềm An lạc. lợi ích - ở đời nầy và đời sau rồi! Đâu cần đọc tụng, thuộc lòng, muôn ngàn câu, mà chẳng thực hành miên mật, tinh tấn? Đạo Phật là triết lý sống, là đạo để thực hành, để tự tìm thấy sự an lạc giải thoát chứ không phải để chiêm bái, lễ lạy! Mọi hình thức, chỉ để “trợ duyên”, giúp ta có thêm niềm tin, thêm “duyên lành” để đến gần với Đạo; không phải là cứu cánh! Đức Phật há chẳng đã khuyên ta:

“Nhược dĩ sắc kiến ngã
Dĩ âm thanh cầu ngã
Thị nhân hành tà đạo
Bất năng kiến Như Lai”

Một trong vài câu kệ đơn giản tôi vẫn ghi nhớ, và gắng làm mỗi sáng từ nhiều chục năm nay khi thức dậy đón ngày mới là: ”Sáng cho người niềm vui, chiều giúp người bớt khổ!” (Nhật tụng thiền môn).
“Cho người thêm niềm vui” tức là đem lại cho mình niềm vui chân chính. “Niềm vui” ấy không đòi hỏi gì lớn lao, tốn kém, mà chỉ là lòng từ ái. khoan hòa, chia sẻ, trong những mối quan hệ thường nhật với người quanh ta thôi! Một lời thăm hỏi chân tình, một nụ cười cởi mở gần gũi, một cái bắt tay ấm áp tình nghĩa, một ánh nhìn thiện cảm chan hòa…Đó là những “niềm vui” mà ai ai cũng có thể làm dược cho nhau. không phân biệt giàu nghèo, sang hèn.
Sự lắng nghe, cảm thông và chia sẻ, sẽ là những “niềm vui” ta có thể “cho người” mà chẳng tốn kém gì. Người được an vui, chính ta cũng là người được niềm an vui lớn hơn! Cuộc sống mà những người quanh ta đều được an vui, há chẳng phải là một đời sống hạnh phúc tuyệt vời hay sao?
Sáng dậy sớm, đưa chiếc xe đạp cà tàng ra sân, chuẩn bị ghé công viên để đi vài vòng thư giản cho trái tim ổn định; gặp mấy chị từ các vùng quê lân cận lên chợ mua đủ loại cây trái, quả củ, chất đầy chiếc xe honda cũ kỹ tội nghiệp, loay hoay với bao đồ kềnh càng không thể chất lên xe; tôi vội chạy lại tiếp tay một chút - chị ta cười vui : “Cám ơn chú!”. Lên đến công viên, nhìn thấy người đàn bà trạc trên 40, đang nhích dần từng bước trên con đừog quanh công viên mỗi sáng để tập đi sau cơn đột quỵ, tôi cũng có “lộ trình” đi theo con đường ấy, mỗi vòng qua mặt chị ta, tôi bước chậm lại – nhìn chị, tươi cười hỏi thăm vài câu: “Sáng nay cháu có khỏe không? Gắng lên nhé!” hay “ Cháu thường lên công viên lúc mấy giờ?”. Những câu hỏi bâng quơ, thân tình như vậy, đã khiến chị cười rất tươi. Tôi chợt thấy gương mặt chị sáng lên một niềm tin cho dầu phía trước còn nhiều gian khó!
Sau hơn 30 phút đi bộ ở công viên, tôi đạp xe về nhà. Con hẻm dẫn vào nhà hẹp, có dốc hơi cao, gồ ghề, người ba gác già đang ì ạch đẩy xe chở đầy hàng vào căn nhà trong cùng, nhưng xe không lăn bánh khỏi đoạn đốc. Tôi dựng xe, vội đẩy phụ bác một đoạn đường hẻm ngắn thôi, không nghe bác ta nói gì; nhưng trên gương mặt đên sạm bác rạn rỡ một niềm vui!
Tôi vẫn có giấc nghỉ trưa khoảng một giờ, 1 giờ 30 đã thức dậy. Theo “thói quen” hằng ngày, lúc rảnh việc, tôi thu nhặt các thứ “gọi là phế thải” (thùng giấy, chai nhựa, lon bia - nước ngọt, bao ny lông, giấy báo v v v) từ bao rác con cháu để ở hiên, chờ xe thu rác buổi chiều đến đem đi, để dành một bao riêng, Vài ba ngày, chọn lựa được một bao đầy. Những người đàn bà vẫn thường dắt xe đạp vào hẻm hỏi mua đồ phế thải, tôi lôi ra “tặng” cho họ. Cả bao to, có lẽ nếu bán cho điểm thu mua quanh thị xã, cũng không hơn 10 ngàn đồng; nhưng tôi nhìn thấy họ rất sung sướng! Mười ngàn đồng, cũng có thể giúp chi ta mua dược mấy ổ bánh mì không (hay 3 gói xôi) cho con buổi sáng, trước khi đi học!
Người đàn ông đi xe đạp thồ trên 50 tuổi, từ quê NK xuống phố chợ đón chờ khách, thường ghé lại hiên nhà tôi ngồi nghỉ. Xin nước uống. Tôi mang tách trà mời. Hôm nào còn chút bánh trái gì nhâm nhi, đều cùng ông lai rai, trò chuyện mưa nắng. Tôi nhận ra ông ta mùa đông cũng như mùa hạ, chỉ với bộ áo quần kaki cũ; tôi biết mình còn dư một áo ấm (hơi cũ), mấy bộ áo quần còn tốt, mang ra gởi cho ông. Ông ta kêu: “Chú cho nhiều quá, chiều về tôi sẽ cho lại thằng bạn đánh xe ngựa!”…
Thêm niềm vui và làm vơi bớt khổ cho người, không có gì khó - nhất là không mất nhiều thời gian, không tốn kém gì. Chỉ cần có chút lòng lân mẫn quan tâm, chút sẻ chia tùy duyên tùy cảnh - là cả ta và người đều được an vui, lợi ích! “Thêm niềm vui & vơi bớt khổ” không mất công tìm kiếm ở đâu xa; tất cả đều ờ bên ta, trước mắt ta, gần gũi trong đời sống thường nhật mà mỗi khi thức dậy, mở mắt ra, ai ai cũng gặp, cũng thấy, cũng biết. Chỉ có điều, vì ta thơ ơ, sống vội, vô cảm - thì dù có “nhìn thấy cũng như không” thôi! Vì thế, hãy tự luôn nhắc nhở mình mỗi sớm mai khi thức dậy: “Sáng cho người niềm vui/ Chiều giúp người bớt khổ”, khi nhớ đến câu thơ “Cám ơn đời mỗi sớm mai thức dậy/ Cho ta thêm ngày nữa đẻ Yêu Thương!”( Kahlil Gibran); là ta đã xứng đáng là người con Phật rồi!
Trong thực tế đời sống, có vài trường hợp (không nhiều), có người khi quan hệ với bạn bè, chòm xóm, mọi người thì rất tốt. Luôn “cho người niềm vui & giúp người vơi bớt khổ”; nhưng với ông bà, cha mẹ, anh chị em - nhất mối quan hệ vợ chống, lại không được như vậy! Họ chưa có đủ sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ đúng mực; hay không cho là điều quan trọng mà mình cần làm, phải làm, trước khi thực hành với mọi người chung quanh!? Đây là một nhận thức rất nguy hại, có ảnh hưởng không tốt cho nhân cách đạo đức của mỗi người; làm tổn thương sự an tịnh cần có trong cuộc sống Đạo, bởi vì, “không thương yêu giúp đỡ những người thân yêu ruột thịt của chính mình, thì có thể yêu thương giúp đỡ ai thật lòng?”.
Tuy vậy, trong cuộc sống nhiêu khê, phức tạp - vẫn có nhiều trường hợp - vì nhiều lý do riêng, ta không có cơ hội “cho niềm vui, và làm vơi bớt khổ” được cho ai, thì hãy luôn ghi nhớ, chớ nên tạo nổi buồn và nổi khổ thêm cho người! Đó là điều mà những người học Phật, cần tâm niệm và thực hành hằng ngày trong đời sống, để được đời nầy An lành, đời sau Hạnh phúc vậy!
RẰM THÁNG 2 NĂM QUÝ TỴ/ 2013