MANG VIÊN LONG
Đêm Ngồi Nghe Ca Khúc
“MỘT MAI GIÃ TỪ” Của NGÂN KHÁNH,
Nghĩ Lan Man về Đời Sống…
Tạp Bút
Đêm Ngồi Nghe Ca Khúc
“MỘT MAI GIÃ TỪ” Của NGÂN KHÁNH,
Nghĩ Lan Man về Đời Sống…
Tạp Bút
Đã đưa Ông Táo về Trời rồi, mà mưa vẫn sụt sùi, rã rích suốt ngày đêm. Mưa không lớn. Mưa lai rai. Bầu trời mây xám, lạnh lẽo. Mưa kiểu ấy, dù đi đâu gần, cũng phải trùm áo mưa. Bà bán hàng rong trong xóm, đã không ngớt nhìn trời, than: “Ông trời mưa kiểu nầy, không tráng bánh được, không làm dưa kiệu được, không làm rim mức, bánh trái được, không làm ăn gì được cả! Tết nay, có lẽ đóng cửa, ngồi nhà mà nhìn Tết!”.
Mùa Đông lũ lụt lớn, làm ăn thất bát, thâm hụt, để lại bao nỗi lo, vẫn còn đó. Mong chờ sang Xuân để bù đắp phần nào những thiệt hại, nợ nần, nhưng cứ ngồi nhìn mưa, hay gắng bươn chãi suốt ngày, mà vẫn chẳng được bao nhiêu!
Đêm nay, như bao đêm, tôi ngồi ở hiên nhà nhìn mưa, lòng buồn, hiu hắt! Dù chưa đến 8 giờ, nhưng con xóm vắng hoe, nhiều nhà đã đóng cửa, tắt đèn. Cuộc sống âm thầm trong con xóm nghèo nầy đã bị những cơn mưa dai dẳng phủ lên một tấm màn u ám!
Tôi vội mở nhạc từ chiếc Iphone 4 (quà của cô học trò cũ) để được khuây khỏa đôi chút, trước khi “lên chuồng” (chữ của bạn - nhỏ thường nhắn tin cho tôi khi nghe tôi kêu buồn ngủ sớm. Cô ấy ví tôi ngủ sớm, như gà!).
Tiếng hát Đan Nguyên quen thuộc vang lên:
“Rồi có một ngày, sẽ một ngày
Chinh chiến tàn
Anh chẳng còn chi
Chẳng còn chi ngoài con tim héo... em ơi!”.
Giọng Đan Nguyên ấm, thiết tha, từ tốn - như những lời ân cần tâm sự. Nhật Ngân (trong tác phẩm ghi bút danh là Ngân Khánh – là tên người con gái của anh) sáng tác ca khúc nầy vào khoảng năm 1974 - khi cuộc chiến đang hồi khốc liệt. Ước mơ của anh, cũng như ước mơ của bao người, nhất là những người trẻ tuổi - thật khẩn thiết, và chính đáng: Thôi chiến tranh, dứt hận thù! Nhưng, ngay sau phút mộng mơ ấy - người nghệ sĩ cũng đã kịp nhận ra sau buổi “chinh chiến tàn” thì con người (hay chính anh) chẳng còn gì “ngoài con tim héo” vì đã bao năm sống trong tang thương, khổ đau, ngập chìm trong bất hạnh.
“Xin trả lại đây, bỏ lại đây
Thép gai giăng với lũy hào sâu
Lỗ châu mai với những địa lôi,
Đã bao phen máu anh tuông
Cho còn lại đến mãi bây giờ…”
Giây phút hạnh phúc nhất của người chiến binh là “bỏ lại/trả lại” cho nỗi thù hằn những gì không phải là của mình, mà đã phải đeo mang suốt một thời tuổi trẻ; nhưng ẩn sâu trong niềm hân hoan ấy, có nỗi ngậm ngùi chua xót khi ngồi nhìn lại: “Đã bao phen máu anh tuông/cho còn lại đến bây giờ”!
Giũ bỏ hẳn mọi thứ nặng nề, hiểm nguy phải đeo quanh mình; giũ bỏ hẳn nỗi ưu sầu từng đêm thao thức - giũ bỏ tất cả mọi vướng bận đã vương mang, để được hồn nhiên sống cho đời sống của chính mình. Ước mơ giản dị, bình thường ấy, nghe thật nao lòng!
Tiếng hát vang vang trong đêm im vắng, mịt mù, khiến lòng thêm ray rức, bâng khuâng:
“Trả súng đạn này khi sạch nợ sông núi rồi
Anh trở về quê, trở về quê
Tìm tuổi thơ mất năm nao..
Vui cùng ruộng nương,cùng đàn trâu
Với cây đa khóm trúc hàng cau.
Với con đê có chiếc cầu tre..
Đã bao năm vắng chân anh
Nên trở thành hoang phế rong rêu.. “
Khi đã “trả súng đạn” và “sạch nợ sông núi” - người chiến binh ước mơ và thực hiện điều gì? Trong vài truyện ngắn đã viết (dĩ nhiên là trước 1975), những nhân vật của tôi, cũng đã từng có những ước mơ nhỏ nhoi như vậy cho một ngày dứt tiếng đạn bom, tan nỗi thù hận: “trở về quê, trở về quê…”. Trở về quê như một điệp khúc máu thịt đã từng thao thức bao năm trong lòng kẻ tha hương như một khổ nạn!
Trở về quê để làm gì?
“Tìm tuổi thơ mất năm nao..
Vui cùng ruộng nương,cùng đàn trâu…”
Và được sống lại với “cây đa/khóm trúc/ hàng cau/cầu tre” thân thương in dấu một thời, đã bị bỏ quên bao năm “hoang phế rong rêu”. Những hình ảnh tầm thường đơn sơ ấy nơi quê nhà đã làm nên tuổi thơ của đời người.
Tuổi thơ là tuổi đẹp nhất: Đó là tuổi của hồn nhiên, trong sáng, và tràn đầy hy vọng. Quê nhà, nơi đã lưu giữ bao kỷ niệm yêu thương đầu đời, vì thế đã thúc giục, réo gọi khôn nguôi trong lòng người lận đận, xa xứ!
Và - ở đây, người chiến binh ao ước được “trở về” chỉ để vui với “ruộng nương/đàn trâu”, để được sống gần gũi thân thiết với “cây đa/khóm trúc/hàng cau/cầu tre”, nhưng sao nghe bùi ngùi, xao xuyến đến vậy?
“Rồi anh sẽ dựng căn nhà xưa..
Rồi anh sẽ đón cha mẹ về..
Rồi anh sẽ sang thăm nhà em..
Với miếng cau với miếng trầu..
Ta làm lại từ đầu.. “
Sau nỗi vui chung với “ruộng nương/ đàn trâu” của làng quê thanh bình; là “dựng căn nhà xưa” đã đổ nát vì bom đạn hoang phế, là “đón cha mẹ về” từ nơi tạm trú lận đận xa xôi, là “sang thăm nhà em”. Dự kiến cho một tương lai đơn giản như vậy thôi, nhưng bao người đã đổi cả xương máu mà vẫn chưa có được?
Đón cha mẹ về sum họp - lo xây dựng cuộc sống ổn định, rồi sang thăm nhà em “Với miếng cau với miếng trầu.”. Tác giả đã bày tỏ được niềm mơ ước của thế hệ anh - những người trẻ tuổi đang bị xô dồn vào cuộc chiến, thật chân xác, đầy đủ! “Ta làm lại từ đầu” bằng tình yêu thương đã nung nấu bởi cách chia và đau khổ! Họ chẳng cần có gì, chỉ cần có nhau thôi! Vậy mà, từ thuở ấy (khi ca khúc được cất lên đâu đó) đến hôm nay đã gần 45 năm, nhưng sao niềm ước mơ nhỏ nhoi kia, vẫn còn nhiều trắc trở, lo toan?
“Rồi anh sẽ dìu em tìm thăm ...
Mộ bia kín trong nghĩa địa buồn,
Bạn anh đó đang say ngủ yên!
Xin cám ơn, xin cảm ơn!
Người nằm xuống... “
Nơi thăm viếng đầu tiên của “người trở về” với người yêu là “Mộ bia kín trong nghĩa địa buồn” - nơi những bè bạn anh đã nằm xuống, mãi mãi không được trở về với quê nhà, và “đang say ngủ yên!” trong lặng thầm! Trong tiếng nấc ghẹn ngào chỉ thốt lên được lời “Xin cám ơn, xin cảm ơn…” từ đáy lòng thương yêu và tri ân mà thôi! Lời cám ơn chí tình kia, dành tất cả những người tuổi trẻ như anh đã nằm xuống, vì sự yên bình của Quê nhà. Đó cũng là lời mà thế hệ chúng ta - và nhiều thế hệ tiếp nối, mong muốn được gởi đến những dâng hiến vô danh, đã đổ máu và nằm xuống, cho nền Tự do và Độc lập của Đất nước!
“Để có một ngày có một ngày cho chúng mình
Ta lại gặp ta
Còn vòng tay mở rộng thương mến bao la.
Chuông chùa làng xa chiều lại vang..
Bếp ai lên khói ấm tình thương
Bát cơm rau thắm mối tình quê..
Có con trâu, có nương rau
Thiên đường này mơ ước bao lâu…”
Ngày ấy chính là một ngày mà “Ta lại gặp ta” khi “Còn vòng tay mở rộng thương mến bao la” với Quê nhà, với Bằng hữu…Ta sống được với ước mơ chân thật của ta. Ta hân hoan khi nghe tiếng “Chuông chùa làng xa”, ta cảm thấy ấm áp khi nhìn “Bếp ai lên khói ấm tình thương”, ta sum họp vui vầy với “Bát cơm rau thắm mối tình quê.”, và ta vô cùng hạnh phúc bên cạnh đời sống “Có con trâu, có nương rau”- đó là niềm mơ ước đã dằng dặt suốt hai mươi mốt năm, chính là “Thiên đường này mơ ước bao lâu…” của cả một thế hệ tuổi trẻ!
Chấm dứt ca khúc, giọng Đan Nguyên trầm buồn với điệp khúc “Thiên đường này mơ ước bao lâu… thiên đừơng này mơ ước bao lâu!”- nghe rưng rức không nguôi! Tôi thầm nghĩ: Nhạc sĩ Nhật Ngân đã vĩnh viễn rời xa chúng ta vào những ngày cuối tháng Giêng năm 2012 (hưởng thọ 69 tuổi), nhưng những tình ca “Tôi đưa em sang sông/Xuân nầy con không về/Ngày vui qua mau/Qua cơn mê/Đêm nay ai đưa em về/Một mai giã từ vũ khí (…)” sẽ là những âm vang tâm tình sâu lắng mãi mãi được khắc ghi trong đời sống của tất cả chúng ta!
Quê nhà, những gày cuối Chạp Bính thân.
MANG VIÊN LONG