Một thời, tiền thân Phật Thích Ca làm Thiên Vương cõi Ba Mươi Ba, thường dùng thiên nhãn xem khắp mọi nơi, hễ ai hữu duyên là biến hóa hiện thân, dùng phương tiện trí để cứu độ.

Cõi Diêm Phù Đề, thành Ba-la-nại lúc bấy giờ, có một vị vua tham lam và bỏn xẻn. Tuy bạc vàng châu báu dẫy đầy cung khố mà nhà vua lúc nào cũng cảm thấy mình thiếu thốn. Quốc độ trù phú và rộng mênh mông mà luôn đưa mắt dòm ngó sang các nước lân cận. Hai muôn cung nga thể nữ phi tần mỹ miều, duyên dáng, ngày đêm túc trực hầu hạ vẫn không thỏa mãn được dục vọng vô độ của nhà vua. Sơn hào, hải vị thay đổi từng bữa, từng ngày, vẫn không đáp nổi khẩu vị của nhà vua…

Hưởng thụ thì như vậy, nhưng chưa bao giờ đức vua ban thưởng cho ai một điều gì, bố thí cho ai một đồng nào. Thật là một kẻ chỉ biết nhận về chứ không biết cho đi!

Dẫu vậy, nhưng y cũng có túc duyên, hóa độ được.

Nghĩ thế xong, đức Đế Thích với thời gian khảy móng tay đã hiện ra trước mắt đức vua trong dáng dấp một thanh niên Chiên-đà-la rách rưới bẩn thỉu.

Vua ngạc nhiên:

– Này, này, gã Chiên-đà-la kia! Đi, đi, đi ra, ta không có xu lẻ, ta không còn cả đồ ăn nguội! Quân đâu? Đuổi nó đi!

Tiếng dạ rân bốn phía

Thanh niên trầm tĩnh:

– Ta không đến để xin, ta đến để cho đức vua đấy chứ!

Nhà vua chỉ nghe được chữ “cho” mà thôi, nên không hề để ý đến cách xưng hô ngang tàng của thanh niên. Đôi mắt sáng rực, vua hối hả:

– Cho ư? Ồ, được! Cái gì ta cũng thiếu. Ngươi cho ta gì nào? Mỹ nữ chăng?

Thanh niên mỉm cười:

– Hơn thế nữa.

– Ồ, châu báu hử?

– Hơn thế nữa.

Nhà vua bèn thay đổi thái độ:

– Vậy thì quân đâu? Mời ngài ngồi, và rót cho ngài một ly nước… lạnh! Ồ, ngài cho gì nào?

Đang sốt sắng, rối tít, niềm nở, bỗng thấy bộ quần áo rách rưới của thanh niên, đức vua vô cùng thất vọng. Sự tức giận nổi lên đùng đùng làm cho đức vua đỏ mặt tía tai:

– Gã Chiên-đà-la láo xược. Người rách nát thế kia, thân tàn ma dại thế nọ, vậy mà bảo cho ta ư? Cho cái gì? – Rồi tròng mắt trợn trắng lên – Chém đầu, quân bay!

Nhà vua thở hổn hển, hai tay run run nắm chặt lại. Thanh niên bỗng cười ha hả:

– Đức vua lầm rồi!

Nhà vua vỗ mạnh lên ngai vàng, đứng bật dậy:

– Lầm, ta mà lầm ư? – Lại vỗ ngực – một đức vua tài trí, giàu sang và hùng mạnh cõi Diêm Phù Đề?

Thanh niên thần sắc vẫn tươi tỉnh, nụ cười dí dỏm vẫn nở trên môi, thò tay kéo mảnh áo rách lên:

– Thánh nhân xưa có dạy rằng: “Viên minh châu nằm trong chiếc áo rách”. Vậy thì đức vua có muốn xem chăng? Ở đây, sẽ có những tấm vàng mịn, rất mịn.

Nghe đến vàng, dẫu chưa biết thực hư, đức vua từ từ ngồi xuống, chăm bẳm nhìn không nói gì.

Một tiếng “roạt” vang lên. Một tấm lá vàng lóe lên chấp chóa. Đức vua chồm tới nom cho thật rõ, thốt lên:

– Đúng, đúng là những tấm vàng mịn, rất mịn.

Lại đưa mắt nhìn, trợn ngược, lại than:

– Ồ! Mà ta chưa bao giờ có được những tấm lá bằng vàng mịn đẹp đẽ dịu dàng đến thế!

Thanh niên từ từ tiếp:

– Chưa hết đâu. Sau những tấm lá bằng vàng mịn còn có những hạt kim cương…

– Kim cương hả? Kim cương à? Đức vua dồn dập trong hơi thở – Kim cương thật chứ?

Thanh niên gật đầu:

– Có bao giờ mà ta lại không nói thật? Đúng là ở đây có trăm ngàn hạt kim cương mà toàn thể châu Diêm Phù Đề chưa có được một.

Đức vua, quần thần vây quanh không nhắm mắt lại được nữa: những hạt kim cương cứ đổ ra từ bên sau tấm áo rách của chàng thanh niên Chiên-đà-la. Những hạt kim cương to lớn dị thường, lóng la lóng lánh muôn hồng nghìn tía nhảy múa đến loạn cả mắt.

Đức vua hối hả chồm tới:

– Còn nữa không? Đổ ra, cứ đổ ra nữa xem. Càng nhiều càng tốt. Hãy cho ta thêm nữa, càng nhiều càng… tốt…!

Đức vua quỳ xuống hả hê ôm cả đống kim cương vào lòng, reo to lên sung sướng:

– Kim cương! Kim cương vạn tuế!

Để cho đức vua chết mệt một hồi, thanh niên cất từng tiếng:

– Bên sau những hạt kim cương, ta lại còn…

Đức vua quay lại nhanh hơn cả loài sóc:

– Gì nữa? Còn gì nữa hả đại nhân? Bậc rộng lượng? Kẻ đức độ? Ôi tấm lòng ngài cao cả xiết bao? Ngài cứ ban cho ta nhiều thêm nữa, vật quý trọng chừng nào thì người cho càng quý trọng chừng đó…

Thanh niên cười thầm trong bụng, nói to:

– Ngọc tỵ thủy!

– Ồ, sung sướng quá! Thứ này có thể rẽ nước mà đi, ta chỉ mới được nghe qua trong những trang sử hoang đường. Ôi! Quý hóa đến vô cùng vô tận. Đâu ngài hãy cho kẻ hèn hạ này xem thử coi?

Một viên ngọc xanh biếc và trong suốt như mắt mèo hiện ra. Vua thò tay chộp lấy, nhảy cẫng lên:

– Ồ, mà ngài cho thiệt hử?

Thanh niên mỉm cười không nói gì. Một viên ngọc rực lửa rơi xuống, chóa lên, tưởng như bốc cháy cả cung điện.

– Cái gì thế? Vua hốt hoảng la lên, đôi mắt chằm chặp nhìn cái vật kỳ lạ.

– Đấy là ngọc tỵ hỏa, vào lửa không cháy, vật trân bảo ấy xin dâng hiến đức vua.

Thanh niên ngưng một lúc, viên ngọc khác rơi ra. Cứ thế, tỵ thổ, tỵ phong… những viên ngọc mà thế gian tưởng như huyền thoại lần lượt trình diện trước những cặp mắt thèm thuồng của mọi người.

Ngọc cứ rơi ra, đức vua cứ chộp lấy. Như ngấu nghiến. Ngộp thở. Vươn miện nghiêng lệch. Long bào xuệch xoạc. Bá quan văn võ chôn chân tại chỗ, lặng như tờ.

Thanh niên đã ngồi chễm chệ trên chiếc ghế da hổ, chân bắt chéo, cất giọng rõ ràng trầm ấm bằng tiếng nói của của chư thiên:

– Những viên ngọc kia thế gian vô giá, tuy thế, ta còn có cái trân quý hơn thế nhiều. Muôn triệu vàng bạc, kim cương, ngọc ngà; kể cả ngàn quốc độ, vương vị… đối với nó dường như cỏ rác.

Một tiếng ồ đồng loạt khởi lên. Rồi đột ngột im lặng. Hàng trăm đôi mắt đứng tròng.

Đức vua không còn tự chủ được, đã đến quỳ bên chân thanh niên tự bao giờ, ngập ngọng, lắp bắp:

– Ta… ta… Hãy… cho… ta…!

– Đây mới chính là vật mà ta định cho đức vua – thanh niên giảng giải – khi có vật này rồi thì muốn mỹ nữ, nó cho mỹ nữ, muốn châu báu nó cho châu báu, muốn quốc độ, vương vị nó cho vương vị, quốc độ… Nghĩa là muốn gì thì có nấy.

Bất giác, đức vua sụp xuống lạy thanh niên, thở không ra hơi:

– Hãy… cho… ta… Ta lạy ngài vạn lạy! Chẳng hay nó la… Nó là…

– Ngọc Như Ý.

Ba tiếng Ngọc Như Ý từ miệng thanh niên rơi xuống giữa cung khuyết như ba nhát búa của thiên lôi gõ xuống đầu mọi người làm cho xây xẩm.

Thanh niên từ từ đứng dậy bước đến long án, khoan thai lấy từ đỉnh đầu ra một viên ngọc trắng tinh tinh. Viên ngọc bắt gặp ánh sáng chợt túa ra muôn đạo hào quang, muôn vạn sắc màu lóng lánh. Như triệu triệu ngôi sao đồng ngời lên một lượt, cung điện bỗng rực rỡ như cung điện của trời Đế Thích. Đức vua và quần thần cảm nghe một sự mát mẻ kỳ lạ thấm nhuần khắp cả châu thân; nó làm cho tâm hồn cảm thấy no đầy, khinh khoái và an lạc.

Viên Ngọc Như Ý đang trước tầm mắt của đức vua. Không chờ đợi được, vua đưa tay chộp lấy.

Bỗng, đức vua “á” lên một tiếng đau đớn, nhăn mặt, thối lui. Viên ngọc vẫn còn nằm kia, sáng rực rỡ trên long án, nhưng bàn tay phải của đức vua máu chảy ròng ròng. Mọi người kinh ngạc không hiểu tại sao? Đôi mắt đức vua vẫn không rời viên ngọc, lại cố gắng bặm môi, cắn chặt răng, thò bàn tay trái ra, chộp mạnh.

Một tiếng la lên đau đớn, như tiếng la của một con thú bị tử thương, đức vua nhìn cả hai bàn tay máu tuôn từng giọt. Trên long án, viên ngọc bất khả xâm phạm vẫn cứ sáng rỡ như khiêu khích.

Thanh niên chợt ồ lên một tiếng:

– Ta quên. Ta quên nói điều quan trọng. Viên Ngọc Như Ý này vốn “kỵ tham!”. Tham lam nhiều, máu chảy nhiều. Tham lam ít máu chảy ít. Hỡi đức vua vô tham cao cả và chí thiện, viên ngọc trân quí không hai này, ta cung kính hiến dâng ngài…

Thanh niên cầm viên ngọc bước tới. Đức vua hốt hoảng thối lui, xua tay lia lịa:

– Ta… ta…

Máu từ hai bàn tay của đức vua không ngớt rỉ ra, đọng thành vũng. Thanh niên nhìn rồi khẽ à một tiếng, than dài:

– Ồ! Đáng tiếc thật là đáng tiếc! Té ra đức vua vì tham lam quá độ nên không có duyên phần làm chủ được viên ngọc vô giá này. Vậy hẳn để ta cho người khác.

Thanh niên quay lại. Bây giờ, bá quan, hoàng tử, công chúa, hoàng hậu, phi tần, cung nga… đã đứng chật cả triều phòng. Đức vua nghe thanh niên nói, sợ Ngọc Như Ý vào tay kẻ khác, hốt hoảng chạy đến, không để ý máu đã vương vãi lấm lem khắp người.

– Nó là phần của ta!

Đức vua hét ngược, sát khí đằng đằng.

Chưa thôi, vua lại còn rút dao ra, dữ tợn như loài thú điên:

– Ai bước tới, ta chặt đầu!

Nhìn cử chỉ, ngôn ngữ và thần sắc quái dị của đức vua, thanh niên chán nản và ngao ngán cho tâm địa con người; nhưng nghĩ rằng cơ hội đã đến, là thời điểm giáo hóa, bèn nói:

– Phải rồi. Là của đức vua. Ta đã hứa. Vậy xin ngài hãy nhận.

Thanh niên trao viên ngọc, đức vua định thò tay, nhưng chợt như vừa tỉnh ngộ:

– Ta… còn tham! Máu… máu sẽ còn chảy nữa…

Thanh niên trầm ngâm rồi trang nghiêm nhìn đức vua:

– Thật tình nhà vua có muốn viên Ngọc Như Ý này chăng?

Vua gật đầu lia lịa:

– Muốn! Muốn vô cùng!

– Nhưng khốn nỗi, Ngọc Như Ý lại kỵ tham, nhà vua cũng biết vậy chứ?

– Biết! Biết vô cùng!

– Vậy, muốn làm chủ Ngọc Như Ý, nắm Ngọc Như Ý mà không đổ máu, cái điều kiện là như thế nào, đức vua có rõ không?

– Rõ! Rõ vô cùng! – Đức vua trả lời như cái máy – Tham lam nhiều, máu chảy nhiều. Tham lam ít, máu chảy ít. Muốn được Ngọc Như Ý thì phải vô tham!

– Hay quá – Thanh niên cười to – Đức vua đã hiểu biết rành rẽ như vậy thì viên Ngọc Như Ý này thế gian ai giành phần được. Hỡi đức vua cao cả và chí thiện, ngài có muốn hết tham không?

Đức vua đôi mắt sáng lên:

– Muốn! Muốn vô cùng!

– Vậy thì hãy thực hành những điều ta chỉ dạy.

Đức vua hối hả trợn mắt, cầm đao đuổi tả hữu chạy ra ngoài…

Bắt đầu từ dạo ấy, người ta thấy đức vua tự nhốt mình trong cung cấm. Tất cả việc triều chính đều giao cho các quan đại thần xử lý. Cung nga, thể nữ không được bén mảng tới nơi. Rõ là đức vua đang tinh tấn thực hành những lời chỉ dạy của thanh niên để hy vọng hôm nào nắm được Ngọc Như Ý.

Đã một lần. Hai lần. Rồi hàng chục lần, thanh niên kỳ dị, bí mật kia trở lại, viên ngọc được đưa ra. Nhưng lạ lùng sao, tay đức vua vừa nắm đến là từ viên ngọc như có những chiếc gai nhô ra, đâm sâu vào tay ngài đau điếng, máu phọt ra có vòi. Dường như càng ngày cường độ gai đâm và máu chảy càng nhiều chứ không giảm bớt. Lửa tham âm ỉ thiêu đốt đêm ngày làm cho đức vua quên ăn, bỏ ngủ; hết kinh hành thì thiền định, hết thiền định thì kinh hành. Sự tinh tấn và nhẫn nại ấy thật khó có người hơn được.

Cho đến hôm kia, thanh niên đến, với Ngọc Như Ý trước mắt, nhưng nhà vua bình thản lạ lùng, nhìn thanh niên một hồi rồi dịu dàng mỉm cười:

– Đây là Ngọc Như Ý ư?

Nói xong đức vua chậm rãi cầm lấy viên ngọc bỏ lên lòng bàn tay, mân mê, ngắm ngía.

Lạ lùng chưa: viên ngọc giờ lại không có gai! Đức vua đã nắm được!

– Đế Thích Thiên Vương – Đức vua mở lời bằng thái độ hoàn toàn tự chủ – Dẫu ngài bỡn cợt ta bấy lâu nay nhưng ta cảm kích ngài lắm, vô vàn cảm kích.

Đức vua giỡn với viên ngọc trong tay, lại nói tiếp:

– Không tu trì, không hiểu được; không lên đường đâu biết lộ trình gần xa? Thật khó mà tưởng tượng được rằng, viên Ngọc Như Ý tối trân quý này, đã làm cho ta khao khát thèm muốn lại không phải là thứ thiệt! Đế Thích Thiên Chủ ơi! Nó không phải là giả nhưng kỳ lạ chưa, chắc chắn nó không phải là thứ thiệt. Thứ thiệt đó… quả là bất khả tư nghì, ta cũng có một viên, ngài có muốn xem không?

Đức vua dứt lời, thanh niên cười ha hả, hiện thành Đế Thích Thiên Vương, to lớn, oai nghiêm với rực rỡ dung sắc, biến mất giữa hư không rồi về thiên giới.

Đức vua nhìn theo, hoan hỷ mỉm cười.

(Trích: Thanh Gươm Ba-la-mật)