TỪ SÂM
LOA THÔN
Ở thành phố mấy chục năm, tôi chưa bao giờ nghe loa phường, mà muốn nghe họ nói gì cũng không rõ. Loa eo éo giữa chốn ồn ào xe còi in ỏi. Loa phường như là tệ nạn.
Loa thôn lại khác. Mỗi lần về quê, khoảng 5 giờ sáng, loa thôn như tiếng gà báo thức, các việc trong làng, trong xóm đưa đến mọi người. Như hôm nay cần xuống giống, gieo sạ, họp hành. Loa thôn đưa tin gió bão về nhắc nhở bà con chuẩn bị. Ai đóng góp xây dựng đường làng, miếu mạo... của các nhà hảo tâm đọc trên loa không sót một người.
Bình minh chưa rạng hay hoàng hôn sập xuống, loa thôn vang lên như nhắc nhủ, như vỗ về, như bữa cơm thân mật, đó là thông tin của làng quê mỗi ngày.
Làng Nguyệt có chị Lước, chị đã U70 nhưng tiếng còn rất trẻ. Chị nói trên loa thôn đã lâu. Ngày xưa chị Lức, chị ruột của chị cũng cây hát “tiếng hát át tiếng bom” một thời nay đã mất.
Người đi xa như tôi mỗi lần về quê, tôi biết được sự việc quê nhà qua loa thôn, qua giọng quen của chị. Tôi biết được ai còn, ai mất, ai khổ đau đói nghèo, ai có tấm lòng thơm thảo....
NHÌN VẬY MÀ KHÔNG PHẢI VẬY
Tôi thường thăm lại bạn xưa, dù người đó đương chức là cán bộ hay nhân viên giàu có hay nghèo đói. Quê tôi có câu “bảy mười chưa hết đui què” là vậy. Tuổi này sắp kết thúc cuộc đời, ai tài cao, mệnh yểu đều bộc lộ ra.
Gặp nhau, người ta thường nói “thằng đó giàu lắm, mấy khách sạn lận”. Khi gặp, tâm sự mới biết đó là của “nổi”, của “chìm” nằm tại ngân hàng, bạn bảo “nếu phải thuê người thì tiền đâu mà trả nợ, nên bạn phải gắng làm”.
Anh là nhân viên về hưu non, chị bị ung thư. Tâm sự hồi lâu, anh bảo thật với tôi, “cho các con mỗi đứa một mảnh đất, chúng nó xây nhà rồi”. Tôi nghĩ, anh chị có nhiều tỉ đồng, đôi khi lại nhiều hơn bạn có khách sạn, mà của “chìm” ngay tại nhà.
Anh chị đang ở nhà cấp 4, qua trò chuyện được biết anh không xây nhà vì lý do “chị bị ung thư mười mấy năm, anh để tiền cho chị chữa bệnh”.
Ừ nhỉ, bệnh đến với tuổi già là đương nhiên nhưng một nửa là số mệnh, một nửa biết bệnh mà không chữa là do mình.
Cuộc sống “nhìn vậy mà không phải vậy"